تحلیل شکل حیاط مرکزی خانه های تاریخی اصفهان بر کاربری فضاهای پیرامون

پیشینه تاریخی خانه های ایرانی در سال های بسیار طولانی گواه بر این ادعاست که هر خانه بطور معمول از دو بخش- یکی فضای ساخته شده و محصور، دیگری فضای باز تشکیل شده است و حیاط به عنوان یکی از فضاهای باز خانه نقش کلیدی در خانه های فلات ایران داشته است. حیاط های مرکزی در معماری سنتی ایران بسان قلب تپنده ای مرکز تمام نیروها، رویدادها و محل تجمع ارزش ها هستند. به گونه ایی که ارزش های ساختاری، غنا، هویت و کیفیت مطلوب فضایی در این بخش از خانه به اوج خود می رسد. پژوهش حاضر با شیوه تحلیلی توصیفی و با هدف گونه شناسی حیاط در خانه های سنتی اصفهان و تاثیر آن بر فضاهای پیرامون شکل گرفته است. در این پژوهش سعی در پاسخ به این سوال دارد که متغییرهای ابعاد، تقارن، میزان پر و خالی بودن، چه تاثیری بر فضاهای پیرامونی در جنبه های مختلف حیاط مرکزی در خانه های سنتی اصفهان داشته است. باور بنیادین این پژوهش آن است که نورخورشید عامل تعیین کننده در چیدمان فضایی این خانه ها داشته و حیاط صرفا جهت تامین این نور بوده است. از این رو ساخت حیاط طبق تناسبات طلایی معماری ایرانی ساخته می شده است تا بتوانند بیش ترین نور را جذب کنند. شکل حیاط در خانه های تاریخی مورد بررسی بر اساس گونه و کاربری فضای اطراف آن متغیر است در خانه های اصفهان اتاق ها پیرامون یک حیاط به شکل مستطیل یا مربع سازماندهی شده است و دارای نظم و هندسه متقارن است و شکل اندرونی تاثیر مستقیمی بر اتاق های اصلی خانه از جمله تالار مرکزی، پنج دری، سه دری و بخش تابستان نشین داشته است.