برآورد تابع تقاضای حمل غلات و حبوبات در سیستم حمل و نقل جاده ای کشور

سیستم حمل و نقل جاده ای همواره با سهمی نزدیک به 90 درصد کل جابه جایی کالا در سطح کشور به عنوان عمده ترین روش حمل و نقل کالا در ایران مطرح بوده است. محصولات کشاورزی یکی از عمده کالاهایی می باشند که توسط این سیستم حمل می شوند. از میان گروه های مختلف محصولات کشاورزی نیز غلات و حبوبات از گروه کالاهای اساسی هستند که تقریباً در تمام مناطق کشور تولید و به سایر مناطق حمل می گردند. بنابراین پراکندگی کشت و بازار مصرف غلات و حبوبات در سراسر کشور سبب شده که این بخش از کالاهای اساسی کشاورزی حجم قابل ملاحظه ای از ترافیک راه ها را به خود اختصاص دهند. با توجه به اینکه سیستم حمل و نقل جاده ای به دلیل قابلیت دسترسی به تمام نقاط کشور، سر عت بالا، هزینه مناسب، اصلی ترین سیستم حمل و نقل این دو گروه از محصولات کشاورزی می باشد و درآینده نیز همچنان اصلی ترین نحوه حمل و نقل آنها باقی خواهد ماند؛ بنابراین برآوردی از تابع تقاضای حمل و نقل جادهای غلات و حبوبات، اطلاعات مناسبی برای سیاست گذاری توزیع محصولات کشاورزی فراهم می آورد. در این مقاله ضمن مروری بر مطالعات صورت گرفته در خصوص مدلسازی تقاضای حمل غلات و حبوبات توسط سایر محققین، به برآورد تابع تقاضای حمل و نقل جادهای غلات و حبوبات در ایران اقدام گردیده است. بدین منظور انواع مختلفی از مدلهای مبدأ- مقصد در شبکه تولید و مصرف غلات و حبوبات در کشور با استفاده از داده های سالهای 1375 لغایت 1385 ساخته شده و پس از ارزیابی آنها توسط آزمون های آماری مختلف، بهترین مدلهـا بـرای بـرآورد تقاضـای ایـن بخـش از محـصولات کشاورزی توصیه شده است. اعتبارسنجی مدلهای گزینش شده برای تقاضای حمل برنج و لوبیا از گروه غلات و حبوبات نتایج رضایت بخشی در برداشته است. این تحقیق بـا همکاری سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای کشور انجام شده است.