نظریه نگارش تاریخ جهان براساس تاریخ شبه جزیره ایبری، روابط خارجی پرتغال و اسپانیا با صفویه world history upon history of iberian peninsula( 1736- 1350)

نظریه نگارش تاریخ جهان براساس تاریخ شبه جزیره ایبری، روابط خارجی پرتغال و اسپانیا با صفویهworld history upon history of iberian peninsula( 1736-  1350)

یکی از ارکان مطالعات صفویه، روابط خارجی دولت صفوی درعصر شکل گیری ارتباطات بین الملل است چه ارتباطی بین روابط فرهنگی ایران واروپا و تاریخ جهان و تاریخ شبه جزیره ایبری وجود دارد؟ عملیات پژوهش بیان همین پرسش با اثبات این فرضیه است که روابط ایران و اروپا و جهان از پایان قرون وسطی، تابعی از روابط ایران با پرتغال و اسپانیا بوده است. پژوهش از کتاب تاریخ تحلیلی آندلس (1389) و نگارش تاریخ جهان براساس تاریخ شبه جزیره ایبری (اسپانیا و پرتغال)(1398) وارایه مقاله تاریخنگاری روابط ایران و اروپا و تاریخ جهان براساس تاریخ ایبری و تاسیس دولت استشراقی پرتغال(8/2/1398) در دانشگاه اصفهان، کنفرانس بین المللی مطالعات صفویه روابط فرهنگی است. مسئله این که دولت پرتغال و اسپتانیا از تجزیه شبه جزیره ایبری بوجود امدند و درروندی ازفعالیت های شرق شناسی درشبه جزیره ایبری وهم زمان با سقوط نهایی آندلس اسلامی شکل گرفتند. کتاب تاریخ تحلیلی آندلس از آن با اصطلاح دولت استشراقی پرتغال یاد کرده است. این دونیمه شدن ایبری با حمایت دول صلیبی اروپایی در پایان قرون وسطی، در واقع منجر به تقسیم جهان بین پرتغال و اسپانیا بر مبنای تصمیم صلیبی پاپ در م1493/898ه شد. دو دولتی که روابط بین الملل را با طرح ارتباطات جهانی براساس مشروعیت تقسیم زمین بوسیله قدرت امپراطوری ایجاد کردند و تاریخ نگاری جهان بر محور روابط ایران و خلیج فارس و بویژه هرمز با ایبری و براساس باز پس گیری اندلس بوسیله دول صلیبی اروپا انجام گرفت. این روابط سیاسی – نظامی و تجاری بر بنیان های فرهنگی و در جریانی گسترده از شرق شناسی که ازمدارس ترجمه و انتقال علوم شهرهای ایبری و بویژه طلیطله است و نتیجه زود آن تاسیس دولت استشراقی پرتغال بود دولتی که نوک قلم دور تازه تاریخ جهان  است. منابع گذشته و بویژه چند منبع معاصرکه به روابط ایران و اروپا به خصوص روابط فرهنگی آن ها درعصرصفویه پرداخته اند به این ساختار اساسی فرهنگی که از ایبری و از پرتغال و اسپانیا شروع شد و نقش آن در تعیین تاریخ جهان ونگارش تاریخ جهان براساس تحولات تاریخ درشبه جزیره ایبری توجه نکرده اند و فرضیه پژوهش این است که روابط ایران و اروپا متغیری مستقیم ازروابط ایران و پرتغال عصرصفوی است.

این فرضیه با توصیف جزیی آن در کتاب تاریخ تحلیلی آندلس آمده است و در کتاب نگارش تاریخ جهان بر اساس تاریخ ایبری و فروپاشی آن با ادله بیشتری تبیین و تدوین شده است، روابط  فرهنگی درشکل ده ها سفرنامه های فرهنگی که بسیاری از آن ها در زمان خودش به کاررفت ولی هنوز منتشر نشده است این مختصات نگاری جزئیات فرهنگی و سیاسی اجتماعی مردم ایران بویژه اصفهان و چند شهر بزرگ عصر صفوی زمینه اصلی روابط سیاسی و تعینات نظامی متعاقب آنها از جمله سقوط صفویه گردید. انبوه سفرنامه های اروپایی، پارادیمی از روابط فرهنگی بین ایران صفوی و اروپا تاست که، مختصات و آناتومی شکل و رفتارایران صفوی و مردم آن به دقیقترین شکل کاربردی آن بویژه در سفرنامه چندین مجلدی شاردن تدوین و تنظیم و تشریح شده است، جزئیات مردم شناسی و تاریخ اجتماعی ایران درآن ها نمونه افزایش تولید  تاریخ اجتماعی و محلی  پیش ازاشغال و سقوط یک دولت شهراست که درمورد بیت المقدس و شهرهای شامات و اصفهان پیش از سقوط صورت گرفته است و رابطه تاریخ محلی و تصرف و سقوط را نشان داده است و پرده آخرروابط فرهنگی ایران و اروپا در زمینه هایی از شرق شناسی است که درقالب فرضیه تاریخ محلی و مقدمات امر سیاسی ذکر شده است، واقعیتی تاریخی که درحادثه پایانی و سرنوشت نهایی دولت صفویه به اثبات تاریخی خود رسید. از سقوط طلیطله و تاسیس مراکز شرق شناسی تا سقوط نهایی آندلس چهارصد سال طول کشید و بین سقوط دولت –شهر اصفهان صفوی تا سقوط، چهارصد سال روابط فرهنگی است. فرضیه پژوهش نشان داده است که چهارصد سال از تاریخ جهان در قالب روابط ایبری با دولت صفویه نوشته شده است وعملکرد شرق شناسی در هرمکان و زمان و مردم و فرهنگ و آیین ممکن است یکسان باشد.