بررسی آسیبی نواندیشی دینی در گذر زمان

بررسی آسیبی نواندیشی دینی در گذر زمان

لفظ روشن فکری ترجمه واژه فرانسوی «انتلکتوئل» یا واژه انگلیسی «انتلکتوئال» می ‏باشد. از لحاظ تاریخی باید گفت که روشن فکران محصول پیدایش فلسفه ‏های مبتنی بر شک و تردید نسبت به عقاید سنتی بوده ‏اند و از نظر خاستگاه تاریخی محصول روند سکولاریسم، اومانیسم و لیبرالیسم بودند. آنان در این دوره‏ ها هم نقش روشن فکر به عنوان کسی که در جهت انتشار عقلانی معرفت تلاش می ‏کند و هم نقش ایدئولوگ به عنوان کسی که فرایند عقلانی سازی را برای هدفی سیاسی به کار می ‏گیرد را ایفا می‏ کردند. مفهوم روشن فکری بر اثر تحول مفاهیم از متنی به متن دیگری به تدریج شکل گرفته است بنابراین واژه روشن فکری دینی با دو عنصر مهم عقل و دین تناقض نما نیست. به عبارت دیگر با آنچه در تعریف روشن فکری یاد شد، روشن فکری دینی مانند دیگر مصادیق روشن فکری، در زمینه ‏های خاص اجتماعی برآمده و دارای ویژگی‏ های بومی و منطقه ای است. روشن فکری دینی، از یکسو به نظام دانایی نص محور پای بند است و از دیگر سو عقل را منبع مستقل می‏ داند، ولی آن مفهوم را از عقل ابزاری به دیگر شقوق عقل چونان عقل فلسفی، عقل شهودی و... گسترش می ‏بخشد، هم چنین روشن فکری دینی در زمینه مناسبات دین و زندگی به پایائی و پویایی دین معتقد است.