آثار و شرایط دادرسی غیابی در حقوق ایران و فرانسه

آثار و شرایط دادرسی غیابی در حقوق ایران و فرانسه

یکی از مباحث مهمی که در دادرسی و قضاوت مورد توجه قرار گرفته دادرسی غیابی است. با توجه به اصل اولیه در قضا مبنی بر این که فصل خصومت همواره باید با حضور طرفین صورت گیرد، جواز محاکمه غیابی امری استثنائی و خروج از اصل اولیه است، لذا باید به مقداری که از دلایل شرعی استنباط می‌شود از اصل اولیه خارج شد و به قدر متیقن اکتفا کرد. نمی‌توان این حقیقت را نادیده گرفت که رعایت حقوق مدعی علیه در دعوا که دعوت و استماع دفاعیات وی نیز جزئی از آن حقوق می‌باشد، لازم بوده و از ارکان و اصول لاینفک دادرسی محسوب می‌شود اما در عین حال با محدودکردن دادخواهی به حضور بی قید و شرط خوانده، رعایت این نوع از حقوق مدعی‌علیه همواره امکان پذیر نبوده و بعضاً متعهد شدن به رعایت اصول مزبور علیرغم ضرورت آن، موجبات ضرر و زیان و تضییع حقوق مدعیان را فراهم می‌آورد.

در حقوق فرانسه حکم غیابی در شرایطی خاص صادر می‌شود. هنگامی که خوانده حضور نمی‌یابد رأی غیابی می‌باشد، اگر تصمیم به طور قطعی اتخاذ شده و احضارنامه ابلاغ واقعی نشده است. مواد 467 تا 479 قانون آئین دادرسی مدنی فرانسه مصوب 1975 به حکم غیابی اختصاص دارد که شامل آرای دادگاه شهرستان و مراجع اختصاصی در امور مدنی می‌گردد و مواد 571 تا 578 نیز شامل واخواهی می‌باشد. هدف از واخواهی، عدول از رأیی است که به طور غیابی صادر شده است و قانون گذار فرانسه فقط واخواهی احکام غیرقابل پژوهش را به شرطی که احضاریه به محکوم‌علیه به طور واقعی ابلاغ نشده باشد پذیرفته است.