نقش اندیشه های دینی در شکل گیری معماری تخت سلیمان تکاب

نقش اندیشه‌های دینی در شکل‌گیری معماری تخت سلیمان تکاب

محوطه تاریخی تخت سلیمان یکی از باقی مانده تاریخی باستانی می‌باشد که در منطقه کوهستانی سرشار از جاذبه‌های کم‌نظیر طبیعی در جنوب استان آذربایجان غربی در شهر تکاب واقع شده است. تخت سلیمان به‌عنوان یک مرکز معنوی و دینی در قبل و بعد از اسلام همواره مطرح بوده است. فارغ از اینکه مجموعه‌ی یاد شده مولود موقعیت جغرافیایی آن است که خاصیت ژئومورفولوژی ساختمانی و دینامیک محل با ترکیب آب، آتش‌فشان و ... مجموعه حاضر را به وجود آورده است.

واژه گنزگ یا گنزا در آذربایجان نام آشنایی برای برخی مکان‌های مقدس است، این‌چنین فضاهایی به‌واسطه‌ی عملکردهای علمی و مذهبی و داشتن گنجینه‌های علمی و دینی به‌ویژه کتاب و کتابخانه، شهرت پیدا کردند. به همین دلیل گنج شیزیکان به محل تخت سلیمان فعلی، اطلاق گشته است؛ بااین‌حال، بیشتر اوقات در اذهان مردم فقط جنبه‌های عبادتگاهی و مذهبی این مجموعه‌ها مورد توجه قرار می‌گرفته است. با اندک دقتی در مفهوم بیتی از حکیم توس معلوم می‌شود که: آتشکده‌ها صرفا محلی برای عبادت نبوده است، بلکه در آن مکان‌ها، آموزه‌های علمی نیز رایج بوده است و ایرانیان از پیشروان تعلیم و تربیت در عرصه‌های دینی و علمی بوده‌اند.

همواره در مورد آن تحلیل‌هایی دینی و دین محورانه به کار رفته است. شناخت  شاخصه‌های تفکر دینی، سیر تطور تاریخی و کیفیت آن‌ها و همچنین تاثیری که در فضاهای ساخته‌شده داشته‌اند یکی از موضوعات اصلی معماری ادیان می‌باشد. در تحقیق حاضر که با روش تلفیقی کمی و کیفی انجام شده است، سیر تحول اندیشه‌های دینی در تخت سلیمان طی  3000 سال اخیر مورد تحلیل و بررسی قرارگرفته است.

نتایج تحقیق نشان می‌دهد که قبل از اسلام در دوره ساسانیان و بعد از اسلام در دوره‌ی ایلخانیان اوج توجه به معماری و مدنیت این نقطه فرهنگی- تاریخی و البته معنوی بوده است. تحلیل سه‌هزارساله‌ی تخت سلیمان موید این واقعیت است که دین و معنویات در طول تاریخ همواره بر معماری تاثیرگذار بوده است و لازم است در طراحی آثار معماری نوین، همواره به فاکتور اندیشه های دینی توجه شود.