تبیین و شفاف سازی مفهوم ارزش در آموزش علوم پزشکی

تبیین و شفاف‌سازی مفهوم ارزش در آموزش علوم پزشکی

سابقه و هدف: توسعه‌ی آموزش علوم پزشکی، یکی از اهداف مهم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. نخستین گام برای توسعه و دستیابی به برنامه‌ی آموزش مبتنی بر ارزش‌ها در کشورمان، شفاف‌سازی مفهوم ارزش در آموزش علوم پزشکی است که در این پژوهش به آن می‌پردازیم.

روش کار: در این پژوهش، با تحلیل متون به شیوه‌ی نقدی - تفسیری، مفهوم ارزش در آموزش علوم پزشکی شفاف‌سازی؛ و سپس به جستجوی متون مرتبط با ارزش پرداخته شد. همچنین از 800 مقاله‌ی مرتبط با موضوع پژوهش، 70 مقاله، به شیوه‌ی نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شد و ساخت مجدد و مستدل مفهوم از یافته‌های ضد و نقیض در پژوهش‌های مختلف به دست آمد. پس از آن، با تحلیل انتقادی مستندات مربوط به مفهوم ارزش و فلسفه و جایگاه ارزش‌ها در آموزش علوم پزشکی ایران و جهان، مفاهیم جدید و ارتباط‌های بین مفاهیم، دوباره ساخته شد. در این پژوهش همه‌ی موارد اخلاقی رعایت شده است. علاوه‌براین، نویسندگان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافته‌ها: ارزش‌ها به‌صورت یک نظام ارزشی، درون فرد ایجاد می شود و مبنای قضاوت و تصمیم‌گیری در امور مختلف قرار می‌گیرد. ارزش‌ها با ایجاد نگرش، موجب جهت‌گیری رفتاری می‌شود. از سویی، باور اعتقادی، باور علمی را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. شواهد علمی که تولید می‌شود، از ارزش‌های زمینه‌ ای فکری دانشمندان و صاحبان علم، خالی نیست. در جامعه‌ی اسلامی ما، مفروضات اساسی وجود دارد که باور ما است و ارزش های ما را شکل‌ می دهد؛ و آن‌گاه است که ارزش‌ها، جهت حرکت ما را تعیین می‌کند و الگوهای رفتاری ما را شکل می‌دهد تا از دایره‌ی ارزش‌ها و اخلاقیات خارج نشویم.

نتیجه‌گیری: در کشور ما، در بسیاری از حوزه‌ها از جمله آموزش علوم پزشکی، نیاز به برنامه‌هایی است که دستیابی به ارزش‌ها را تضمین کند. برای توسعه‌ی ارزش‌ها در این حوزه‌، نخستین گام، فراهم‌سازی بستری برای درک مفهوم و درونی‌سازی ارزش‌ها و توسعه‌ی روش‌های آموزش برای به‌دست آوردن تجربه‌ی مبتنی بر ارزش است.