اخلاق درمانی در منظومه فکری امام علی (ع) با محوریت نهج البلاغه

اخلاق‌‌درمانی در منظومه فکری امام علی (ع) با محوریت نهج‌البلاغه

سابقه و هدف: همان‌طور که جسم انسان به سلامتی نیاز دارد و گرفتار بیماری می‌شود، روح او نیز به مراقبت نیازمند است و همچون جسم گرفتار امراض نفسانی و اخلاقی می‌شود. در نگاه امام علی (ع) پیشگیری از بیماری در سلامت جسم حائز اهمیت است؛ اما آنچه از بیماری جسمانی مهم‌تر است، امراض روحانی است که بی درد و بدون سر و صدا انسان را گرفتار می‌کند. ازاین‌رو، هدف این پژوهش بررسی اخلاق‌درمانی در بیانات امام علی (ع) با محوریت نهج‌البلاغه بود.

روش کار: این پژوهش از نوع تحلیلی-کتابخانه‌ای است که کلیدواژه‌های بیماری اخلاقی، بیماری جسمی و بیماری نفسانی و روحانی در سخنان امام علی (ع) در نهج‌البلاغه، شروح نهج‌البلاغه و کتب روایی مرتبط با فرمایش‌های امام همچون تحف‌العقول، غررالحکم و دررالکلم، عیون‌الحکم و المواعظ و... در منظومه فکری امام علی (ع) بررسی شده است. مولفان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافته‌ها: یافته‌ها نشان داده که در نگاه امام علی (ع) در کنار بیماری‌های جسمانی، امراض اخلاقی و روحانی نیز انسان را بیمار می‌کند و این نوع بیماری بدتر از بیماری جسمانی است و الگوهای اخلاقی، احساس حضور حضرت حق در زندگی و بهره‌گیری از آیات الهی، حس امیدواری و خوش‌بینی را در بیمار زنده می‌کند.

نتیجه‌گیری: با بررسی سخنان امام علی (ع) در نهج‌البلاغه و دیگر کتب روایی مرتبط، مشخص شد انسان موجودی است که هم ساحت مادی و هم فرامادی دارد و کمالش در گرو تکامل روحانی و کسب فضایل اخلاقی است. همچنین مشخص شد در کنار بیماری‌های جسمانی، بیماری‌های اخلاقی نیز درمان‌شدنی است و حضرت به بُعد اخلاقی بیش از ابعاد جسمانی توجه داشته‌اند و بیشتر بیانات ایشان در جهت درمان بُعد اخلاقی انسان بوده است.