خوانش شعر «مرگ ناصری» از منظر آرای لکان

خوانش شعر «مرگ ناصری» از منظر آرای لکان

یکی از پرکاربردترین رویکردهای نظریه ادبی معاصر، نقد روان­کاوانه است. با کاربرد این نظریه در خوانش متون ادبی، می­ توان به لایه ­های زیرین آثار ادبی پی برد. این نوشتار، با بهره ­گیری از مفاهیم بنیادی نظریه روان‌کاوی ژاک لکان، روان‌کاو نو فرویدی، کاربرد این مفاهیم را در شعر معروف «مرگ ناصری» شاملو نشان می­ دهد.

ابتدا برای رسیدن به هدف مقاله، چارچوب روان‌کاوانه لکان توضیح داده می­ شود که در بردارنده مفاهیمی چون امرخیالی، امر نمادین، امر واقعی، اُبژه دیگری کوچک و دیگری بزرگ است. سپس با کمک این مفاهیم، شعر«مرگ ناصری» شاملو به منظور دستیابی به لایه ­های پیچیده و مباحث ضمنی، نقد و تحلیل می­ شود. عیسی در ناصره متولد شد، از این رو شاملو او را ناصری می‌نامد.

ناصری کسی است که می­ خواهد با گسترش رحم خود، جامعه را در جهت دیگریِ بزرگ نجات بخشد. این ویژگی در امر نمادین رخ می­ دهد، اما معمولاً رحم و دوست داشتن بعد از دنیای خیالی اتفاق نمی ­افتد. این بررسی، نوعی تحلیل متنی برای شناخت هرچه بیشتر لایه‌های ضمنی و پنهان شعر را به دست می‌دهد.