مجالس النفایس نقطه عطفی در معاصرنویسی

مجالس‌النفایس نقطه عطفی در معاصرنویسی

مورخان و خوانندگان تاریخ ادبیات همیشه در تاریخ به دنبال مطالبی دست‌اول و اصیل بوده ­اند. از این روی آثار تذکره ­نویسانی که درباره هم ­عصران خویش نگاشته ­اند همواره دارای اهمیت و اعتبار بیشتری بوده‌است. با توجه به اعتبار معاصرنگاری در تاریخ ادبیات این جستار بر آن است تا روش معاصرنویسی در تذکره مجالس ­النفایس را به‌مثابه نخستین تذکره عصری در قلمرو ایران فرهنگی مورد بررسی قرار دهد. به همین منظور شرح حال شاعران معاصر علی­ شیر نوایی را در تذکره مجالس ­النفایس با کمک مولفه ­هایی تحلیل می‌کنیم که بضعاً از روش «تراجم ­نگاری» اخذ کرده ­ایم.

بررسی ها نشان می ­دهد مولفه ­ای که به این تذکره اعتبار و اهمیت می­ بخشد عنصر «مولف» است. اهمیت این عنصرتا اندازه ­ای است که اگر آن را از مجالس ­النفایس جدا کنیم کل ساختار و معاییر تذکره به هم می­ خورد. نتیجه حاصل از این بررسی این است که معاصرنویسی امیرعلی­ شیر نوایی نگارشی «مولف‌محور» است. نوایی از نوشتن تذکره­ای عصری علاوه بر ثبت نام شاعران معاصر خویش، انگیزه ­های دیگری همچون تثبیت خویش به‌مثابه شخصیت اول فرهنگی هرات، تثبیت جریان‌های فرهنگی-ادبی آن روزگار و مانند آن داشته‌است.