هرمنوتیک: از نظریه تا نقد ادبی؟

هرمنوتیک: از نظریه تا نقد ادبی؟

تردیدی نیست که رویکردهای مختلف هرمنوتیکی به‌مثابه یک نظریه مقبولیت عام یافته‌اند. اما  آیا هرمنوتیک می‌تواند گامی فراسوی نظریه بگذارد و در عرصه نقد ادبی هم به کار آید؟ شلایرماخر، موسس هرمنوتیک مولف‌محور، در عالم نظر بر آن است که در مقام تحقق، هرمنوتیک مقدم بر نقد است و نقد پس از هرمنوتیک می‌آید. التزام شلایرماخر به روش تأویل دستوری و تأویل فنی در عمل، میان هرمنوتیک مولف‌محور و نقد پیوند برقرار می‌کند.

هرش نیز، با تفکیک میان دو نوع نقد، معتقد است پیوند وثیقی میان هرمنوتیک مولف‌محور و نقد درونی  وجود دارد. علاوه بر آن، معیارهای چهارگانه هرش برای اثبات محتمل بودن یک تفسیر، به ارزش‌گذاری تفسیر معتبر از نامعتبر منجر می‌شود. اما از نظر صاحب‌نظران، هرمنوتیک فلسفی درآمدوشدی میان نظریه و نقد قرار دارد. ما برآنیم با توجه به دو معیاری که گادامر برای درستی تفسیر برمی‌شمرد، یعنی پیش داشت کمال یافتگی و فاصله زمانی، هرمنوتیک فلسفی تا مقام نقد بر کشیده می‌شود. در این میان، هرمنوتیسین‌های ادبی با  تأکید بر روش در خوانش متن، وارد قلمرو نقد می‌شوند.