عشق : یک مفهوم و سه درک استعاری (بررسی و تحلیل نظام استعاره های مفهومی در سوانح العشاق)

عشق : یک مفهوم و سه درک استعاری (بررسی و تحلیل نظام استعاره‌های مفهومی در سوانح‌العشاق)

بررسی استعاره ­ها­ی­ مفهومی هر متن به دلیل خاستگاه شناختی استعاره ­ها، فهمی تازه از شیوه ادراک هر نویسنده به دست می ­دهد؛ درنتیجه بررسی پیوند و ساختار برآمده از استعاره ­های مفهومی هر متن، راهی به فهم دقیق­تر متن، شرح بهتر آن، تحلیل ساختار معنایی و جهان ­بینی نویسنده آن است؛ بنابراین در مقاله حاضر می ­کوشیم به سه سوال مهم پاسخ دهیم: مهمترین استعاره­ های مفهومی سوانح­ العشاق کدام‌اند؟ این استعاره ­ها چه ارتباطی با یکدیگر دارند؟ ساختار برآمده از این استعاره ­ها چگونه است؟ برای یافتن پاسخ، به شیوه استقرایی، استعاره­ های مفهومی هر فصل را به ­طورجداگانه بررسی و براساس دو معیار «پرتکراربودن» و «جایگاه در ساختار استعاره ­ها»، مهمترین استعاره­ های متن را مشخص کردیم.

بررسی­ ها، گویای این است که «پیوند» مهمترین مفهوم متن است که با عشق درک می­ شود. سپس «عشق» با حوزه ­های مفهومی «مرغ»، «آینه»، «گیاه»، «اشتقاق»، «خورشید»، «پادشاه» و «ویرانی» درک می­ شود. از میان اینها ویرانی نقش ویژه ­ای دارد؛ زیرا این مفهوم برای درک غایت عشق، «فنا»، نیز به ­کار می­ رود. همچنین در جایگاه کلان­ استعاره با حوزه­ های مفهومی «سکر»، «آتش»، «جنگ» و «خورندگی» نمود می ­یابد. درنهایت مهمترین استعاره ­های مفهومی متن عبارت‌اند از: «پیوند عشق است»، «عشق آینه است»، «عشق ویرانی است».