فراترکیب پژوهش شبکه های اجتماعی مجازی در ایران

شبکه ‌های اجتماعی مجازی"به ‌مثابه بخشی اساسی و اجتناب‌ ناپذیر جوامع معاصر را در برگرفته و ابعاد و سطوح مختلف نظام اجتماعی را تحت تاثیرخود قرار داده و به عنوان پدیده اجتماعی نگریسته می شود. تفکر سیستمی بنیانهای فکری استواری در مدل سازی و طراحی الگوهای جامع تبیین پدیده های اجتماعی در ایران فراهم می سازد. پشتوانه های نظری و دستاوردهای پژوهشی جامعه شناسی زمینه‌ های سهولت بخش نیل به اصول مدل سازی تبیین پدیده های اجتماعی رافراهم نموده که اصول پنج گانه مذکور عبارتند از: "ماهیت و چیستی پدیده های اجتماعی"،"الگوهای اجتماعی پدیده های اجتماعی"،"همبسته های پدیده های اجتماعی"،"پیشایند های پدیده های اجتماعی" و "پسایند های پدیده های اجتماعی". تحقیق حاضر از نوع "فراترکیب" خواهد بود. فراترکیب (متاسنتز) نوعی روش تحقیق کیفی است که در آن تحقیقات کیفی درهم آمیخته شده و در نهایت تفسیری نو از مجموعه آنها پدیدمی آید. مقایسه و یکپارچه سازی مطالعات پیشین و هم چنین طراحی و ساخت مدل و الگوی جامع در قالب روش فراترکیب امکان ‌پذیر خواهد بود. این مطالعات، در کانون توجه پژوهشگران در ایران قرار گرفته و همچنان گسترش روزافزونی دارد. اطلاعات تحقیق با استفاده ازسه منبع  اینترنتی پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (sid.ir)، ب)پایگاه اطلاع رسانی نشریات علمی ایران (magiran.com) و ج) پایگاه های اختصاصی الکترونیکی مجلات علمی پژوهشی مصوب وزارت علوم (تعداد 231 مقاله) جمع‌ آوری شده است. یافته های پژوهش نشان از روندی صعودی و هم چنین سریع و شتابان در تحقیقات گرایش به شبکه‌ های اجتماعی مجازی در ایران طی سالهای 1388تا دی ماه 1397داشته است. نتایج استفاده ازروش"فراترکیب "تحقیق راقادربه "ساخت و طراحی مدل جامع تبیین گرایش به شبکه‌ های اجتماعی مجازی در ایران" نموده است. مدل پیشنهادی قابل تفکیک و تبیین درسه بخش خواهد بود: الف) چیستی و چگونگی ماهیت گرایش به شبکه‌ های اجتماعی مجازی در ایران (کلیات و وضعیت)، ب)شناسایی عوامل موثر در شکل گیری گرایش به شبکه‌ های اجتماعی مجازی در ایران (پیشایندها)، ج)شناسایی اثرات،کارکردها و پیامدهای متعددگرایش به شبکه ‌های اجتماعی مجازی در ایران (پسایندها). گرایشهای پژوهشی به ترتیب اختصاص به پسایندها (شامل 144 مقاله، 62 درصد)، وضعیت و کلیات (شامل73 مقاله و32درصد) و پیشایندها (شامل 14مقاله، 6درصد)داشته اند. گرایش به شبکه‌ های اجتماعی مجازی در ایران موجب بروزتاثیرات چهارگانه خانوادگی، سیاسی، اجتماعی و رفتاری-تربیتی (81متغیر) شده که تغییرات هویتی (35مقاله و 15حوزه هویتی) درمرتبه اول اهمیت قرارگرفته است. گرایش به شبکه ‌های اجتماعی ازسوئی موجب تغییرات هویتی جوانان برای نمونه هویت ملی (8 مقاله)، هویت اجتماعی ( 5مقاله)، هویت دینی (4مقاله) شده و ازسوئی دیگر باعث تغییر در سبک زندگی (10 مقاله)، افزایش سرمایه اجتماعی (9 مقاله)، کاهش امنیت اجتماعی و اخلاقی (7مقاله)، کاهش عملکرد تحصیلی (5مقاله)، تغییر در دینداری (5 مقاله) گردیده است. البته جنبه های دیگر اثرات رسانه های اجتماعی را می توان در بروز تغییرات خانوادگی (19 موضوع)، رفتاری و تربیتی (17 موضوع) و هم چنین اثرات مثبت سیاسی (10 موضوع) در کاربران ایرانی نیز گزارش داد. پیشایندهای گرایش به شبکه ‌های اجتماعی مجازی در ایران درچهاردسته اصلی (عوامل رسانه ای، فناورانه، اجتماعی و روانشناختی) (29 متغیر) و همچنین تحقیقات بخش چیستی در11موضوع فرعی گزارش شده اند که بیشترین مقالات آن بخش، اختصاص به بررسی اهداف و انگیزه های عضویت کاربران شبکه‌ های اجتماعی (17 مقاله)، مشخصات فرهنگی اجتماعی کاربران (8 مقاله) و وضعیت سرمایه اجتماعی کاربران (7 مقاله) داشته است.