مطالعه و بازخوانی اسطوره آتش و سیاوش در نگاره های دیواری پنجکنت سمرقند

مقاله مطالعه و بازخوانی اسطوره آتش و سیاوش در نگاره‌های دیواری پنجکنت سمرقند

شاهنامه‌ حکیم ابوالقاسم فردوسی، در میان میراث گران‌ بهای ادبیات فارسی جایگاهی ویژه و مختص به خود دارد که در طول سالهای متمادی همواره مورد توجه سلاطین و حکام بوده است و داستان ‌‌های آن، بیش از هر اثر ادبی دیگر در ایران به تصویر درآمده است. محتوای این داستانها، روح جوان ‌مردی و غیرت ملّی و دینی ایرانیان را مورد ستایش قرار می دهد در میان داستان ‌ها و روایات بسیارِ شاهنامه، داستان سیاوش، به دلیل دارا بودن ارزش‌های حماسی، پهلوانی و اخلاقی، مورد توجه ویژه قرار گرفته است. نگارگران و نقاشان ایرانی همواره درصدد به تصویرکشیدن محتوا و تاویل عارفانه از این داستان بوده و آنرا با تکنیک های متفاوت در مکاتب مختلف مصور کرده اند. برای همین جهت آشکار شدن معانی مستتر در این تصاویر باید به کمک نشانه‌ ها دست به تاویل و تفسیر زد تا به زوایای پنهان این نگاره ‌ها پی برد. این داستان همواره مورد توجه هنرمندان نقاش بوده و در آثار مختلف هنری به تصویر درآمده است. حاکمان سغد نیز این داستان را مورد توجه قرار داده و آنرا به تصویر کشیده اند. نقاشی دیواری زیبایی که روایت اتش و سیاوش را به بینندگان خود عرضه میکند بر روی کاخ های سغد نقش بسته است. این پژوهش درصدد مطالعه و بررسی رابطه بین فرم و محتوای این نقاشی زیبا می باشد. روش گردآوری داده ‌ها در این مقاله، مطالعات کتابخانه ‌ای بوده و روش پژوهش بصورت توصیفی و تحلیلی است. سؤالات این پژوهش این است : 1- در ساختار و ترکیب ‌بندی تزئینات نقاشی های دیواری سغدیا از کدام عناصر و کیفیات بصری (دانش فنی) استفاده شده است و فنون ارتباط بصری مرتبط با نگاره سیاوش چگونه است؟ 2- رابطه معنایی بین فرم و محتوای اسطوره آتش در نگاره سیاوش کدام است؟ اهداف پژوهش: 1- بررسی ساختار بصری و تجسمی نقاشی دیواری نگاره سیاوش 2- تحلیل رابطه بین فرم و محتوای اسطوره آتش در نگاره سیاوش