بررسی کتیبه های ظروف فلزی دوره سلجوقی با تأکید بر چهار اثر گنجینه اسلامی موزه ملی

مقاله بررسی کتیبه‌ های ظروف فلزی دوره سلجوقی با تأکید بر چهار اثر گنجینه اسلامی موزه ملی

فلزکاری در دوره سلجوقی با حفظ ابهت و ظرافتهای خاص دوره ساسانی، جنبه های هنر اسلامی را نیز در بردارد. حمایت و تشویق پادشاهان سلاجقه در تعالی این هنر مؤثر واقع شد. در گنجینه اسلامی موزه ملی تعداد زیادی از این آثار فلزی موجود است که شامل تعدادی شمعدان، بخوردان، هاون، صندوقچه و جعبه، مرکبدان، کوزه، آینه، دیگچه میباشد. تقریباً بر روی همه اشیاء فلزی نقوش گیاهی، حیوانی، انسانی و کتیبه ترسیم‌ شده است. این کتیبه ها گاهی مرکب از مفاهیم مهجور آرمانی است، اغلب اطلاعات ارزشمندی را درباره حامیان، سازندگان و تاریخ آن ‌ها ارائه می دهد و کمتر اتفاق میافتد که جای تولید و کارگاه آن‌ ها ذکرشده باشد. نگارندگان در پژوهش پیش رو کوشیدند تا به شناخت شیوه‌ ها و سبک ‌های طراحی حروف کتیبه ‌ها بر روی ظروف فلزکاری سلجوقی و با تأکید بر چهار نمونهی فلزی گنجینه اسلامی موزه ملی را تشریح کنند. بنابراین مقاله حاضر در پی پاسخگویی به این پرسش است که چه رابطه‌ای میان ساختار خطوط کتیبه‌ های ظروف فلزی در دوره سلجوقی با حجم ظروف و تزئینات پیرامونی وجود دارد؟ تمام کتیبه های این ظروف با خطوط کوفی، نسخ و ثلث و با انواع تزئینی مختلف ترسیم‌شده‌اند. پژوهش حاضر که به شیوه توصیفی- تحلیلی و گردآوری اطلاعات آن به شیوه اسنادی و میدانی انجام گرفته است. نتیجه نشان می ‌دهد که این کتیبه ‌ها متأثر از حجم کلی ظروف و ساختار نقوش پیرامون طراحی ‌شده‌اند.