طراحی مدل بودجه ریزی بر مبنای عملکرد (مورد مطالعه: دانشگاه تربیت مدرس)

مقاله طراحی مدل بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد (مورد مطالعه: دانشگاه تربیت مدرس)

لزوم تغییر ساختار بودجه‌ریزی دانشگاهی از برنامه ‌ای به عملکردی سبب شد تا مطالعه ‌های بسیاری در پی الزامات این تغییر صورت پذیرد. با بررسی مبانی نظری موضوع، مدل‌ ریاضی که دربرگیرنده ساختار دوگانه بودجه‌ریزی بر مبنای عملکرد (pbb) در دانشگاه باشد، مشاهده نشد. از این ‌رو هدف این پژوهش ارائه مدل pbb بوده به نحوی که از یک سو تخصیص بودجه به برنامه ها براساس اهمیت هر برنامه و از سوی دیگر تخصیص بودجه به دانشکده‌ها بر اساس سرانه دانشجویی مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مورد توجه قرار گیرد. با درنظرگرفتن معیارهای گوناگون در دانشگاه، مدل برنامه ‌ریزی آرمانی pbb در دانشگاه طراحی شد. نکته مهم در طراحی مدل، استفاده از ضریب کارایی- محاسبه شده براساس رویکرد تحلیل پوششی داده ‌ها (dea) با مدل پایه ccr نهاده‌گرا- جهت تعیین ضریب اهمیت هر گروه آموزشی به منظور تخصیص بودجه به آن است. همچنین وزن آرمان ها و میزان اهمیت هر برنامه براساس مقایسات زوجی توسط خبرگان تعیین شد. این مدل ریاضی دارای 5 آرمان، 896 محدودیت و 507 متغیر تصمیم است.

به منظور نمایش قابلیت‌های مدل طراحی‌ شده، از داده‌ های مالی سال 1389 دانشگاه تربیت مدرس استفاده شد. نتایج حل مدل و مقایسه با داده‌ های واقعی، بیانگر بهبود قابل ملاحظه در میزان دستیابی به آرمان‌ها و تابع هدف است. این امر قابلیت بالای مدل را در تخصیص بهینه بودجه دانشگاه نشان می‌ دهد.