معرفی دانش بومی بهره برداری مراتع در صنعت اکوتوریسم (مطالعه موردی: مراتع ییلاقی دماوند بخش لاریجان)

شرایط اکولوژیکی و شیوه بهره برداری مراتع باعث پیشرفت، توسعه دانش بومی و قابلیت های فردی بهره برداران در بستر زمان شده است. امروزه دانش سنتی بهره برداران می تواند مکمل دانش رسمی مورد توجه کارشناسان قرار گیرد. معرفی این دانش سنتی در بین اقشار جامعه باعث رویکرد مثبت نسبت به شغل شبانی شده و می تواند استحکام ساختار اجتماعی را در کشور تقویت کند. براین اساس در این پژوهش مشارکتی سعی گردید ضمن معرفی دانش بومی بهره برداران مراتع و جاذبه های فرهنگی – اجتماعی آن، انگیزه گردشگران را به این بخش معطوف نمود. جامعه آماری این پژوهش بهره برداران مراتع ییلاقی منطقه دماوند بخش لاریجان بوده است. روش انجام این پژوهش کیفی است. در این روش ضمن انجام مصاحبه های عمیق و جمع آوری اطلاعات، سئوالات محوری در خصوص استفاده از مراتع تعیین گردید. نتایج جمع بندی اظهارات مصاحبه شوندگان نشان می دهد بهره برداران مراتع به راحتی می توانند کروکی (حدود) سامان عرفی، تقسیم مکانی پراکنش دام، تنظیم اندازه گله یا لنگه ها، محل های تامین آب شرب گله، مسیر حرکت گله، بهترین نقاط چراگاه و استراحت گله را به خوبی تعیین و تفکیک نمایند. آنها همچنین می توانند با اجرای سیستم های چرایی سنتی مانند چرا در شب، رعایت زمان ورود دام، مدت توقف دام و قرق قسمت های مختلف مرتع، از تمام قسمتهای یک محدوده عرفی به صورت یکنواخت استفاده نمایند. به نظر می رسد با توجه به ارتقاء سطح زندگی مردم و نیاز مبرم به آسایش روانی به دلیل شلوغی و تراکم جمعیت شهرها معرفی هر یک از این روش ها در چارچوب دانش سنتی و بومی بهره برداران می تواند زمینه اشتغال و توسعه مناطق روستایی و عشایری را رونق بخشیده و گردشگران را با ساختار اجتماعی، فرهنگی و مواهب طبیعی منطقه مورد مطالعه آشنا سازد.