یافته های نوین از شیمی و کانی شناسی عناصر گروه پلاتین در کرومیت های جنوب ایران

در هر چهار منطقه معدنی، ذخائر کرومیت از نوع غنی از کروم (cr#=60-80) و بعضاً غنی از منیزیم یا آهن بوده در صورتیکه در تمامی آنها اولیوین ها غنی از منیزیم (mg#=90-98) می باشند. غلظت مجموع عناصر گروه پلاتین (6 عنصر) گستره ای بین 57-5183 ppb با میانگین 456 ppb راشامل می شود. در تمامی چهار منطقه، غنی شدگی عناصر گروه ipge بیشتر از عناصر گروه ppge بوده اما در کرومیت های غنی از سولفور معدن سیخوران این وضعیت وارونه است به گونه ای که غنی از پلاتین و پالادیم می باشند. در افیولیت نیریز، عدسی کوچکی از کرومیت توده ای با cr#=65-70 ; mg#=45-60، حاوی تا 2 ppm مجموع عناصر گروه پلاتین با نسبت ptn/im=0.5 بوده است.

از دیدگاه کانی شناختی، کانی های سری محلول جامد [rus₂-oss₂]  laurite-erlichmanite عمومی ترین کانی های گروه پلاتین در تمامی توده ها بوده است. کمپلکس سولفیدهای فلزات پایه و عناصر گروه پلاتین از قبیل malanite [cupt­₂s­­₄­] , cuproiridsite [cuir₂s₄] , cuprorhodsite [curh₂­s₄] و سولفیدهایni-cu-ir-rh در تمامی افیولیت های مورد مطالعه مشاهده شده است. در افیولیت های نیریز و آبدشت می توان به ندرت شاهد سولفوآرسنیدهای عناصر گروه پلاتین (irarsite [irass], hollingworthite [rhass]) به صورت انکلوزیون درون کرومیت ها بود. آلیاژهای اولیه ی غنی از os-ir-ru و pt-fe نیز نادر هستند. یک ترکیب نام گذاری نشده از rhnias به طور مکرر در افیولیت نیریز دیده شده است و در افیولیت سیخوران نیز کانی tolovkite [irsbs] با ابعاد کمتر از 10 میکرون همراه با اکسید ru-fe، پنتلاندیت و کرومیت آلتره مشاهده می گردد. کرومیت های غنی از سولفید سیخوران، حاوی پنتلاندیت های بین دانه ای هستند که توسط کانی های پالادیم از جمله stibiopalladinite (ph, sb) همراهی می شوند و حاوی مقدار 4/0% کبالتی و تا 1% مس می باشند. مطالعات مقدماتی صورت گرفته به روش la-icp-ms نشان می دهد که این پنتلاندیت های بین دانه ای، میزبان پالادیم، پلاتین و طلا نبوده اما به طور میانگین حاوی 11 ppm ir, 25 ppm os و8 ppm rh هستند، لذا غنی شدگی پلاتین و پالادیم در این ناحیه در ارتباط با فرایندهای پس از تشکیل پنتلاندیت در کرومیتیت های غنی از اولیوین می باشد.