• نقد تاریخ پژوهی متداول و تبیین روش تاریخ پژوهی کلامی شیعی؛ مبتنی بر قرآن و حدیث و اصول کلامی شیعه

    نویسندگان :
    جزئیات بیشتر مقاله
    • تاریخ ارائه: 1390/01/01
    • تاریخ انتشار در تی پی بین: 1390/01/01
    • تعداد بازدید: 968
    • تعداد پرسش و پاسخ ها: 0
    • شماره تماس دبیرخانه رویداد: -
    این مقاله ابتدا به نقد روش تاریخ پژوهی متداول که به صورت استنادی و اثباتی- و نه صرفاً احتجاجی- به کتب تاریخی اهل تسنّن رجوع می شود، پرداخته و آثاری را که بر آن مترتّب می گردد توضیح می دهد. برای نقد این روش، ابتدا سیری اجمالی در تاریخ نقل حدیث اهل تسنّن از زمان رحلت رسول خدا صلّی الله علیه و آله تا زمان عمر بن عبد العزیز عرضه می شود و سعی می شود که پیشینه تاریخی نقل، نگارش و تدوین حدیث اهل تسنّن روشن گردد. از طرف دیگر شواهد متعددی وجود دارد که تاریخ نگاری در منابع اولیه، تحت تأثیر دیگاه های کلامی اعتقادی و سیاسی و قومی مورخان بوده است. این شواهد از طریق مقایسه و تطبیق گزارش های تاریخی ارائه شده در این کتب با قرآن و سنّت قطعی، قابل شناسایی است. ضمناً مطالعات تطبیقی میان منابع تاریخی و گزارش های معارض در این باب، بر تعدد شواهد می افزاید. از دیگر ملاک های اعتبار سنجی، تطبیق یا عدم تطبیق گزارش های تاریخی با اصول کلامی شیعه است که باید بررسی گردد. تکرار شواهد، قرینه مهمی است که تصویر تاریخ ارائه شده در منابع متقدم اهل تسنّن بدون بررسی علمی، اعتبار چندانی ندارد. پس از نقد روش تاریخ پژوهی متداول، برای ارائه روش جایگزین با عنوان تاریخ پژوهی کلامی شیعی، ابتدا به بررسی عوامل کمبود منابع مستقلّ تاریخی متقدم شیعی پرداخته می شود و پس از معرّفی چند کتاب تاریخی شیعی به روش استخراج تاریخ از میان روایات و کتب فقهی اعتقادی و اخلاقی پرداخته می شود. در ادامه، روش مختار را با تکیه بر قرآن، روایات معصومین و پس از آن کتب تاریخی شیعی تبیین می نمائیم. نکته حائز اهمیت در این گونه پژوهش، ویژگی ها و فواید تاریخ پژوهی کلامی شیعی و روش استفاده کلامی از مباحث تاریخی می باشد که توضیح آن مد نظر قرار می گیرد. به عنوان مطالعه موردی، بررسی تطبیقی بین روش مختار و شیوه متداول بر مبنای نقل ابن اسحاق، پیرامون صلح حدیبیه انجام می شود. همچنین با بررسی کتاب تاریخ پایه دوم متوسطه انسانی، روشن می گردد که نگارش تاریخ اسلام این کتاب، با همان مبنای تاریخ پژوهی متداول بوده و به عنوان نمونه، تحلیلی که در انتها از بیان صلح حدیبیه با روش متداول صورت پذیرفته نه تنها کم فایده تر از استفاده های تاریخ پژوهی کلامی شیعی می باشد، بلکه در این کتاب تحلیلی کاملاً عکس ارائه شده است.

سوال خود را در مورد این مقاله مطرح نمایید :

با انتخاب دکمه ثبت پرسش، موافقت خود را با قوانین انتشار محتوا در وبسایت تی پی بین اعلام می کنم
مقالات جدیدترین رویدادها
مقالات جدیدترین ژورنال ها