نقش سیستم بانکی در تامین منابع سرمایه گذاری مورد نیاز در برنامه چهارم

مقاله حاضر ناظر بر ارزیابی نقش بانک ها در تأمین مالی سرمایه گذاری مورد نیاز برای تحقق رشد اقتصادی هدفگذاری شده، در برنامه چهارم توسعه است. تأکید مقاله بر نحوه تأمین مالی سرمایه گذاری از طریق سیستم بانکی است. فروض مربوط به رشد نقدینگی، اعطای تسهیلات اعتباری بانک ها را محدود می کند. این محدودیت از آنجا ناشی می شود که منابع پول پرقدرت در فرآیند خلق اعتبار توسط سیستم بانکی موجب گسترش نقدینگی می شود و عدم رشد متناسب تولید، منجر به افزایش قیمت و تورم می گردد. لذا، دستیابی به اهداف برنامه در زمینه کاهش تورم، در گرو کنترل نقدینگی در سطوح مشخصی است. از طرفی با توجه به عمق کم بازارهای مالی، سیستم بانکی در کشور سهم عمده ای در تأمین مالی پروژه ها ی سرمایه گذاری دارد. در این صورت با توجه به محدودیت سرمایه گذاری دولت و شرکت های دولتی، انتظار می رود بخش قابل ملاحظه ای از بار مالی سرمایه  گذاری مورد نیاز از طریق بازار پول تأمین شود. در ادامه، برآوردی از ترازنامه تلفیقی سیستم بانکی و بدهی بخش غیردولتی (تسهیلات اعطایی توسط سیستم بانکی) طی سال های برنامه ارائه می گردد. رشد نقدینگی مبتنی بر تغییر در مانده و یا تسهیلات جدید بانک ها بوده و لذا منابع ناشی از وصول تسهیلات قبلی تأثیری در خلق نقدینگی جدید ندارد؛ لیکن منابع مذکور می تواند در تأمین سرمایه گذاری مورد نیاز برنامه چهارم مؤثر باشد. اطلاعات موجود تنها ناظر بر تسهیلات جدید بوده و به تفکیک سرمایه در گردش و ثابت ارائه نشده است؛ درحالی­که محاسبه سهم سیستم بانکی از منابع موردنیاز برنامه، مستلزم برآورد حجم تسهیلات پرداخت شده به تفکیک جاری و ثابت است. در این مقاله ضمن ردیابی اهداف برنامه از طریق متغیرهای میانی و ابزار های سیاستگزاری، تلاش شده است با  نظر به عملکرد گذشته بانک­ها، بررسی ماهیت عقود و استفاده از اطلاعات موجود در قالب فرم های 28.1 و سایر تکنیک­های کمی، برآوردی از حجم و اندازه تسهیلات بانکی ارائه شود. در انتها نیز با توجه به حجم سرمایه مورد نیاز و سهم سیستم بانکی در تأمین بخشی از آن، به ارزیابی گزینه های تأمین مالی و لزوم ارتقای کارایی بانک ها در  واسطه گری مالی پرداخته می شود.