کاربرد صکوک در تقویت سرمایه بانک ها: تجربه بین المللی بر اساس توافقنامه بال 3

توافقنامه بال 3 با در نظر گرفتن اهمیت سرمایه و مدیریت نقدینگی در نظام بانکی، با استانداردهای سخت گیرانه تری نسبت به توافقنامه های قبلی، به منظور تقویت و استحکام مدیریت ریسک در نظام بانکی جهت مقابله با شرایط بحرانی منتشر شد. با وجود تفاوت های موجود بین بانک های متعارف و اسلامی از جهات مختلف، توافقنامه بال 3 و نسخه های قبلی این توافقنامه، بین آن ها تمایز قائل نشده است. از این رو برخی نهادهای بین المللی مانند هیئت خدمات مالی اسلامی، با استفاده از توافقنامه های بال، استانداردهای کفایت سرمایه را متناسب با شرایط بانک های اسلامی طراحی کرده اند. یکی از ابزارهایی که از طریق آن امکان برآورده کردن الزامات سرمایه ای در توافقنامه بال 3 و تقویت سرمایه بانک ها فراهم می شود، صکوک منطبق با بال 3 است که انتشار آن، برای بانک های اسلامی این امکان را فراهم می کند که در عین تقویت سپر سرمایه ای خود، سهم بازار صکوک و عرضه صکوک در بازارهای جهانی را نیز افزایش دهند. بی نیازی به ذخایر قانونی، احتیاطی و نقدینگی و توجه به سلیقه های گوناگون سرمایه گذاران با درجات ریسک مختلف از سوی بانک های اسلامی، برخی از مهم ترین مزایای استفاده از صکوک منطبق با بال 3 توسط بانک های اسلامی است. در این مقاله ضمن بررسی تغییرات صورت گرفته در استانداردهای کفایت سرمایه در توافقنامه بال 3، به قابلیت صکوک و مزایای آن برای برآوردن استانداردهای بین المللی کفایت سرمایه اشاره شده است. می توان گفت یکی از ظرفیت های موجود برای بهبود کفایت سرمایه در بانک های ایرانی، انتشار صکوک واجد شرایط سرمایه است. این امر به ویژه برای بانک هایی که در افق میان مدت و بلندمدت قصد فعالیت جدی تر در سطح بین المللی داشته باشند، نه تنها یک مزیت محسوب می شود، بلکه حتی ممکن است به یک ضرورت تبدیل شود که بدون آن، مدیریت ریسک آن ها با مشکل روبه رو شود.