بررسی چالش های نظری و عملی بانکداری جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با بانک های بین المللی اسلامی و غیراسلامی

با توجه به روند جهانی شدن و پیوستگی اقتصادها، افزایش حجم تجارت کالا و خدمات و جریان سرمایه میان کشورها در دهه های اخیر، ورود به بازارهای مالی بین المللی و ایفای نقش در جریان های مالی بین المللی یکی از ابعاد مهم بلوغ و توسعه یافتگی نظام مالی کشورها به حساب می آید. عدم ورود نظام بانکی کشور به بازارهای مالی بین المللی باعث می شود که تامین مالی تجارت خارجی و سرمایه گذاری ها با محدودیت جدی روبه رو شود. نگاهی به آمار و ارقام و شواهد نشان می دهد از طرفی کشورمان در نظام بانکی بین المللی، سهم بسیار ناچیزی دارد و از سوی دیگر، به علت عدم ارتباط و تعامل بیش تر نظام بانکی کشور با نظام بانکی بین المللی، نظام بانکی کشور نتوانسته است متناسب با پیشرفت های جهانی در این زمینه پیش برود. با توجه به این موضوع که در کشور ما نوع خاصی از بانکداری مطرح است که با بانکداری متعارف و اسلامی که در جهان رواج دارد تفاوت هایی دارد، پاسخ به این سوال که چه چالش هایی در سطح نظری و عملی برای بانکداری بدون ربا در ارتباط با بانک های بین المللی اسلامی و غیراسلامی وجود دارد؟ زمینه اجرای این تحقیق را فراهم کرده است. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و اسنادی نگارش یافته و به مطالعه موانع رقابت پذیری نظام بانکی جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با بانک های بین المللی می پردازد. هر چند بانکداری اسلامی و به طور خاص بانکداری بدون ربا در عرصه نظری پیشرفت هایی داشته است منتها قدرت رقابتی و ابعاد عملیاتی آن در سطح بین المللی محدود و اندک است. عوامل متعددی بر این موضوع تاثیر دارد، در نظر گرفتن ملاحظات شرعی در تعامل با نظام بانکی بین المللی از جمله ریسک شریعت، عدم همسویی با استانداردهای بانکداری اسلامی و متعارف، عوامل سیاسی مانند تحریم ها از جمله چالش هایی هستند که نظام بانکی ما را در برقراری ارتباط تحدید کرده اند. نوین سازی خدمات مالی، عضویت در سازمان ها و پیمان های بین المللی مالی و بانکی، اصلاح مقررات مربوط به بانکداری و تجارت خدمات مالی همراه با رعایت قوانین و مقررات بین المللی، تغییر ساختار سازمانی و برخی ملاحضات سیاسی از جمله پیشنهادهایی هستند که برای تعامل سازنده تر با نظام بانکی بین المللی پیشنهاد می شود.