سیرتاریخی مکتب فلسفی اصفهان ((ازسقوط صفویه تا برآمدن قاجار1135-1210ق))

یکی از امتیازات مهم مکتب فلسفی اصفهان، وجود سلسله پیوسته حکیمان و فیلسوفان الهی است که رشته آنها درطول تاریخ قطع نشد و همواره این شهر مرکز رشد حکمت و احیای افکار و عقاید فلسفی به شمار می آمد. درمورد سیرتاریخی مکتب فلسفی اصفهان بعد از وفات ملاصدرا (1050ق) یکی از نکات مهم قابل تامل و پژوهش آن  است که مدت زمان بسیاری به طول انجامید تا تفکر صدرایی درحوزه های علمی جایگاه خود را بازیابد و چنین نبودکه افکار و مبانی صدرایی درزمان حیات یاحتی پس از فوتش کاملاً رواج پیدا کرده باشد. دراین مقاله به  دلایل این وقفه و تأخیر پرداخته می شود. درادامه مقاله آثار و اندیشه های حکما و فلاسفه مکتب فلسفی اصفهان قرن دوازدهم؛ دو جریان مهم فلسفی اصفهان قرن دوازدهم (مکتب تبریزی ومکتب صدرایی)؛ ویژگی ها و تفاوت هایشان تبیین و توضیح داده می شود. پس ازفوت ملاصدرا (1050 ق) سالیان متمادی درحوزه های علمی، افکار و اندیشه های مشایی و اشراقی رواج داشته است. حکیم و فیلسوف کسی بود که کتاب شفاء را تدریس کند و به آن تسلط کامل داشته باشد. بزرگانی چون علامه فاضل اصفهانی از جمله این حکما می باشند. در ابتدای این قرن توجه چندانی به حکمت متعالیه وجود نداشت و بیشتر اندیشه های ملارجبعلی تبریزی ـ که ازپیروان الهیات تنزیهی بود- رواج داشت. اینکه دقیقاً از چه زمانی افکار ملاصدرا محوریت پیدا کرد و آرای حکمای پیشین را تحت الشعاع خود قرار داد، کاملاً روشن نیست. درسومین طبقه از حکمای پس از ملاصدرا زمینه برای طرح اندیشه های صدرایی هموار گردید: بزرگانی چون علامه ملااسماعیل خواجویی (متوفی 1173 ق) این زمینه را فراهم نمودند و درنهایت آقا محمد بیدآبادی بود که رسماً به تدریس کتب ملاصدرا اشتغال ورزید و افکار صدرایی به وسیله او ظهور نمود. او با تربیت شاگردان برجسته ای حلقه رابط مکتب فلسفی اصفهان عصرصفوی به دوران قاجارگردید.