نگاهی به احوال و اندیشه های علامه خاتون آبادی و معرفی رساله کشف الحیرت

میرسیدمحمد اسماعیل خاتون آبادی (1031-1116ق) از حکیمان متأله، فقیهان محقق و مفسران و محدثان برجسته امامیه در قرون یازدهم و دوازدهم هجری به شمار می رود. نیاکان او از نسل  حسن افطس نواده ی امام زین العابدین علیه السلام اند که از مدینه به مشهد و درنهایت شاخه ای از آنها به اصفهان گوچ نمودند. وی علاوه بر استفاده از محضر پدر دانشمندش، از بزرگانی مانند محمد تقی مجلسی، میرزا رفیعا نائینی و ملا رجبعلی تبریزی نیز بهره های فراوان برد. بیش از پنجاه سال در اصفهان به تدریس و تربیت دانش پژوهان و نیز امامت مسجد شاه اشتغال داشت  و سی و پنج اثر ارزنده در موضوع های حکمت، عرفان، کلام، فقه، تفسیر، حدیث، ریاضیات، نجوم، هیأت و ادبیا از خود به جای گذاشت. خاتون آبادی فقیهی اصولی و مخالف سرسخت اخباریان، فیلسوفی مایل به حکمت مشاءو حکمت تنزیهی و مخالف حکمت صدرایی، متکلمی عقل گرا، عارفی متشرع و ریاضی دانی متبحر بود. از جمله آثار او رساله ی کشف الحیرت در بیان راه خداجویی و طرد دو شیوه ی افراطی صوفیان باطنی و فقیهان قشری ظاهری و تبیین عرفان شرعی شیعی است.