بررسی پارامترهای اندازه گیری کیفیت پساب های شهری و صنعتی

در هر اجتماعی بر اثر فعالیت های روزمره انسان و متعلقات زندگی اش، مقادیر قابل توجهی مواد زائد به اشکال جامد، مایع و گاز تولید و وارد محیط زیست می شود. بخش مایع این زائدات یا به عبارت دیگر پساب، اساساً همان آب مصرفی جامعه است که در نتیجه کاربردهای مختلف آلوده شده است. مصرف آب در واحدهای مسکونی، تجاری، صنعتی و کشاورزی بسیاری از ناخالصی ها را وارد آن می کند که در صورت دفع بی رویه در محیط زیست خطرات قابل ملاحظه ای بدنبال خواهد داشت. تجربه قسمتی از این ناخالصی ها می تواند به ایجاد بوی تعفن منفجر شود. به علاوه پساب ها محتوی میکروارگانیسم های مختلف بیماری زا، مواد سمی، مواد مغذی محرک رشد گیاهان آبزی، مواد معلق، مواد شناور و بسیاری از آلاینده های دیگر می باشد. حجم آب مصرفی توسط واحدهای صنعتی سالانه حدود یک میلیارد متر مکعب برآورد شده است که با احتساب بازگشت هشتاد درصد آن به صورت پساب به محیط زیست و با توجه به اینکه هر مترمکعب فاضلاب می تواند 40 تا 50 برابر حجم خود را آلوده کند، نقش صنایع در لطمه بر منابع آب و خسارت بر محیط زیست آشکارتر می شود. هزینه های رفع این آلودگی بر دوش نسل کنونی و آیندگان تحمیل خواهد شد. برخی از ترکیبات دارای درجه سمیت بالا هستند و نفوذ آن ها به مقدار کم موجب آلودگی و بیماری زایی حجم بزرگی از آب می شود. به عنوان مثال ورود یک گرم جیوه می تواند یک میلیون لیتر آب را آلوده و غیرقابل آشامیدن کند. بسیاری از واحدهای بزرگ صنعتی مجهز به سیستم تصفیه پساب می باشند. اما متاسفانه در اکثر مواقع کیفیت پساب خروجی به هیچ وجه با استانداردهای محیط زیست مطابقت نمی کند. برخی دیگر از واحدهای صنعتی که تعداد آن ها قابل ملاحظه می باشد دارای واحد تصفیه پساب نیستند که با توجه به وجود ترکیبات شیمیایی و سمی و وجود عناصر سنگین و مواد آلی در این قبیل پساب ها می توانند خسارات جبران ناپذیری به بار آورند. در همه کشورها و به ویژه کشورهای در حال توسعه،رقابت زیادی در زمینه درخواست بودجه های موجود برای توسعه پایدار وجود دارد. در طول سال ها به طور فزاینده معلوم شده است که تصفیه پساب ها به روش های ساده و کم هزینه به معنی تصفیه پساب با کیفیت پایین نیست. آب های مصرفی در اجتماعات اعم از مصارف اجتماعی یا شهری و یا صنعتی و حتی کشاورزی، به منابع اولیه خود برگردانیده خواهند شد، ولی باید توجه داشت که این آب ها با همان کیفیت آب نخواهند بود، بلکه مایعی هستند که علاوه بر ترکیب آب مصرفی، محتوی مقادیر ناچیزی از کلیه موادی هستند که در زندگی روزمره مورد استفاده انسان قرار می گیرد و یا محتوی مقادیر کمی از کلیه مواد اولیه مصرفی در صنایع هستند. در اجتماعات در حال رشد، 75 تا 80 درصد آب مصرفی به دور ریزهایی که باید از اجتماعات به نحوی دور شوند تبدیل خواهند شد. اگر دور ریزی های اجتماعات، حاصل فعالیت های زندگی روزمره باشد به آن پساب شهری گفته می شود. دورریزهای مایع حاصل از فعالیت های صنعتی را پساب صنعتی و دورریزهای حاصل از تولیدات کشاورزی را پساب های کشاورزی گویند. در پساب های شهری علاوه بر ترکیب شیمیائی آب های مصرفی، به موادی چون پروتئین ها- کربوهیدرات ها- چربی و روغن-صابون و دترجنت و خلاصه کلیه مواد اولیه ای که به نحوی در زندگی روزمره مورد استفاده انسان قرار گرفته بر می خوریم. در پساب های صنعتی نیز مقادیر ناچیزی از مواد اولیه صنعتی وجود خواهد داشت و در پساب های کشاورزی باقیماندن موادیکه به عنوان بارور کننده زمین به کار رفته و یا موادی که در از بین رفتن آفات نباتی به مصرف رسیده است، دیده می شود. در پساب های شهری و بعضی پساب های صنعتی، علاوه بر موارد ذکر شده انواع میکروارگانیسم های موجود در جهاز هاضمه انسان که بعضا به شدت بیماریزا هستند نیز دیده خواهد شد. معمولا به هر گونه تغییری که در کیفیت منابع آبی در اثر تخلیه پساب های گوناگون رخ می دهد به نحوی که قادر نباشیم از این منابع به سادگی، آب مورد نیاز را تامین نمائیم، آلودگی گویند. یکی از مهم ترین وسایلی که در حال حاضر باعث ارتباط بین ملت ها شده است، موضوعات مربوط به آلودگی محیط ناشی از دفع نادرست و غیر بهداشتی پساب هاست. زیرا در حال حاضر در سمینارهای منطقه ای و جهانی به منظور یافتن راه حل های مبارزه با آلودگی ها مورد بحث و گفتگو قرار می گیرد. به طور خلاصه، غم انگیزترین اثری که از ناحیه فعالیت های اجتماعی و صنعتی انسان اتفاق می افتد آلودگی محیط زیست و تغییراتی است که در تک تک تشکیل دنده ای اکوسیستمی بنام محیط زیست اتفاق می افتد. باید توجه داشت که تنها آب نیست که در خطر آلودگی های دفع نادرست پساب قرار دارد، بلکه خاک و آب های زیرزمینی از این آلودگی ها بی نصیب نخواهند بود.