بازشناسی مفهوم زمینه گرایی در آثار منتخب معماری کامران طباطبایی دیبا

پژوهش حاضر در پی آن است که با بررسی رویکردهای نظری زمینه گرایی و پرداختن به شاخصه های آن، تاثیر این رویکرد در فرآیند طراحی را تبیین نماید. جهت ملموس شدن مفهوم زمینه گرایی، به بررسی شاخصه های آن در آثار کامران دیبا پرداخته شده است. در این تحقیق از روش کیفی با راهبرد ترکیبی از روش توصیفی و نمونه موردی استفاده شده است؛ در همین راستا ابتدا به شناخت چارچوب نظری و تبیین مدل مفهومی زمینه گرایی پرداخته شده سپس با تعمیم این مدل به روش های طراحی سه پروژه منتخب کامران دیبا شامل شهرک جدید شوشتر نو، پارک محله ای یوسف آباد و مرکز فرهنگی نیاوران، نظریات وی مورد تحلیل قرار گرفته اند. در پژوهش حاضر با کمک رویکردها و مولفه های زمینه گرایی بیان شده توسط نظریه پردازان این حوزه، فرآیند طراحی پروژه های نام برده مورد بررسی قرار گرفته اند. روند تحقیق بدین صورت است که پس از بررسی وضع موجود به توصیف ویژگی های زمینه گرایی در آثار پرداخته می شود. نتایج حاصله حاکی از این مطلب است که فرآیند طراحی در آثار دیبا دارای یک ساختار اجتماع محوری است، که کل روند طراحی بر اساس آن تبیین می گردد و این دیدگاه دیبا، آثار او را به عنوان یک پیش زمینه در بستر خود مطرح می نماید. با بررسی و تحلیل آثار کامران دیبا به عنوان تجربه ای ارزشمند از معماری معاصر می توان به وضوح دریافت که توجه به مفهوم و مولفه های زمینه گرایی در آثار وی همواره منجر به ایجاد موجودیتی فیزیکی- اجتماعی برگرفته از بستر شده است که علاوه بر کیفیت بخشی به محیط کالبدی در نهایت به حس تعلق، وابستگی و حضور پذیری در مکان منجر می گردد. این تحقیق می تواند راهگشای معماران جوان ایرانی در زمینه چگونگی رویکرد به بستر در خلق فضاهای جدید قرار گیرد.