تحمید و تلمیحِ خدا و رسولش (ص) در آئینه شعر محیط قمی

فضیلت و حرمت معصومین (ع) از جایگاهی ویژه در ادبیات ما برخوردار است. چه بسا شاعران و نویسندگان به این نتیجه رسیده اند، که بشر در راه ترقی و تعالی محتاج به مربی و تعلیم دهنده ای می باشد که در گفتار و کردار از آنان پیروی نموده و با توصیه آنان، خود را به درجات والای انسانی برساند. شعر و ادب که عرصه تصویرگری زیبایی ها، لطافت ها، احساسات پاک انسانی و فضائل الهی است، بیش از هر زمینه دیگری تجلی گاه بزرگی و شکوه خاندان عصمت و طهارت گردید و شاعران و سخن سرایان و نام آوران فرهنگ و ادب پارسی را مفتون رمز و رازهای خود کرد. شاعرانِ اهل بیت در طول تاریخ، به زیباترین وجه، مدح و منقبت امامان معصوم را در قالب شعر بیان کردند و با شعر هدف دار خود حقانیّت آنان را یادآور شدند. یکی از این شاعران، محیط قمی، شاعر مکتب بازگشت ادبی در دوره قاجاریه است که در قصاید خود چهارده معصوم را مدح و ستایش کرده است. این مقاله با روش توصیفی – تحلیلی تلاش میکند تا شیوه های تحمید و تلمیح خدا و رسول خاتم (ص) را در قصاید محیط قمی نشان دهد. یافته های تحقیق از عفو و بخشش الهی، خلقت انسان، اشاره به اسمای الهی و در حمد پیامبر خاتم (ص) بیش همه به وقایع تولد، معراج، جنگ ها، حدیث لولاک ، اول ما خلق الله العقل، اول ما خلق الله نوری و معجزاتش از قبیل شق القمر و ردّالشّمس حکایت دارد.