خیال تحقق شهر ایرانی-اسلامی از خلال توسعه های نوپردازانه: مروری بر تجربه مشهد

در جریان رقابت بین شهرها، هر شهر برای دستیابی به شکوفایی بیشتر، طیفی از رویکردها و راهکارها را پیش می گیرد. مشهد نیز به عنوان شهری ایرانی-اسلامی و پایتخت فرهنگی جهان اسلام مدت هاست در قالب طرح های توسعه بافت پیرامون حرم امام رضا جهت شکوفایی مادی و معنوی این منطقه تلاش می کند. امروز اما پس از چند دهه توسعه، محصول اجرای طرح ها با آرمانهای اولیه متفاوت است. با هدف روشن نمودن تناقض ها، در این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی، به مطالعه مفهوم شهر ایرانی-اسلامی و استخراج چارچوبی برای اصول کلی آن از طریق تحلیل تطبیقی آراء نظریه پردازان مختلف ایرانی و عرب می پردازیم. هم چنین با مرور طرح های توسعه بافت پیرامون حرم، اهداف اولیه و محصول نهایی آن ها، به مقایسه تطبیقی اصول استخراج شده با محصول نهایی طرحها می پردازیم. نهایتا مقایسه تطبیقی موارد پیش گفته، تناقض های وسیعی را میان اصول استخراج شده و محصول طرح های توسعه، آشکار می سازد.