مضامین ادبی درنقوش سقا تالارهای استان مازندران

سقا تالار ها نمونه ای از معماری بومی و به مشابه شاخص هویت فرهنگ و تاریخ مازندران هستند مازندران از معدود سرزمین هایی است که هم در جهان اساطیری شان و نشان ویژه ای دارد و هم در جهان واقعیت از نام و اعتبار برخوردار است. این بناهای مذهبی یادمانی آیینی و تاریخی بوده اند. که در دوره ی قاجار تصویرگری شده اند و به عنوان یکی از اسناد معتبر در شناخت هویت قومی این سرزمین با توجه به سه مولفه ی مهم یعنی مذهب، اسطوره و حماسه بنیادهای اصلی هویت ایرانی را در این سرزمین بنا نهاده اند. هدف این مقاله پاسخ به این پرسش است که مهم ترین نقوش ادبی در این سقا نفارها کدامند؟ مقاله با تمرکز به جنبه های هنری و فرهنگی این نقوش در سقانفارها به نقش آن ها در تکوین هویت ملی و مذهبی ایران در دوره قاجار پرداخته است. نتایج به دست آمده از بررسی نقوش این مکان های مقدس حکایت از آن دارد که این نقوش از دو منبع مهم دینی و اسطوره ای نشات می گیرند و این تعدد نقوش نشان دهنده بی توجه مردم این خطه به هویت ملی و دینی آن هاست. نقوش بی شمار و طرح های گوناگون سقا تالار ها با توجه به مضامین به دو دسته ی مذهبی و غیر مذهبی قابل دسته بندی هستند نقوش مذهبی در مورد امامن و حماسه ی کربلا و ملائک، نگهبان دوزخ و آخرت است. نقوش غیر مذهبی دارای تنوع و گستردگی بیش تری بوده و دارای مضامین حماسی، رزم، زندگی روزمره، اساطیری، گیاهی، حیوانی، صورفلکی، اسطوره ها و آیین منطقه بوده است. نظر به کثرت مضامین و تنوع نقوش تمرکز این مقاله بر نقوش غیر مذهبی (ادبی) به کار رفته در بناهای مذکور است. بنابراین متغیرهای توصیفی تحقیق نقش مایه های متعدد در مضامین مذهبی، حماسی و اسطوره ای می باشند.