تحلیل و بررسی رادیکالی ساختار درب های شهر تبریز در دوره ی قاجار

شهر تبریز با تاریخ بسیار کهن و آثار باستانی بی شمار خاستگاه آثار تاریخی معماری اسلامی و ایرانی می باشد. معماران سنتی از همان ابتدا نوع تزئینات و تناسب و اندازه را مشخص می کردند. در این مقاله سعی بر این است که به تبیین جایگاه درب در معماری و به لحاظ زیبایی شناسی فرم و ساختار بررسی و مورد کنکاش قرار گیرد و فرایند بررسی شامل استفاده از روش های هندسی انتقال اندازه ها و جستجوی یافتن سنجه مبنا برای تشخیص تناسب در درب ها، با هدف تعیین و مقایسه اندازه سنجه ها نسبت به یکدیگر بوده و یافته های حاظر با تحقیقات و تناسبات مرجع در هندسه ایرانی مقایسه شده است. این تناسب ویژه شامل نسبت های مشخصی است که بین نقوش و ابعاد آن درب و درب های دیگر به کلی در تناسبات کل و جزء برقرار است. نتیجه مقایسه نشان می دهد که در هندسه و ساختار و اندازه درب ها و اجزاء آن در دوره قاجار با نظام هندسی خاصی که در هنر یونان و ایرانی به عنوان کادر طلایی می باشد ارتباط کاملی داشته و با مشاهده تحلیل رادیکالی آن می توان دید که تناسبات متعدد طرح ها، تقسیم مثبت کل به قالب و ساختار و اجزاء آن از کادر اصلی استفاده شده است. این مقاله در صدد است تا مشخص سازد در طراحی ساختار هندسی درب ها دوره قاجار تناسبات مشخص به عنوان مبنا موجود بوده و به واسطه ی طراحی هر شاکله بر مبنای این تناسبات است. که هنرمند معمار این دوره قادر به کنترل و خلق زیبایی و ایجاد وحدتی یک پارچه شده اند.