جایگاه زبان رسمی و معیار در ادبیات فارسی

مقاله جایگاه زبان رسمی و معیار در ادبیات فارسی

آثار منظور و منثور فارسی نو (دری) چند مشخصه اصلی و دارد 1-زبانی منفک از فارسی میانه و جدا از زبان قدیمی مادر 2-و جود زبانی معیار نوشتاری که طی قرون متمادی و مناطق جغرافیایی ثابت است 3- زبان خاص و متمایز لهجه های فارسی مراکز فارس نشین و لهجه های مناطقی که بعنوان خاستگاه زبان فارسی معرفی می شوند. 4- دوره های متوالی اوج و حضیض که زبانشناسان آن را تغییر و تحول می نامند. این چهار ویژگی از نخستین آثار زبان و ادبیات فارسی تا قرن معاصر قابلیت رهگیری و بررسی دارد. شاعران هرگز شاه یا امیری را به لهجه نستوده اند حتی اگر ممدوح فردی عامی و بیسواد بوده و مقتضای حال این بوده که او را به همان زبان عامیانه یا لهجه خودش بستایند، شاعران و نویسندگان همیشه از زبان رسمی بهره گرفته اند، یعنی فارسی دری رسم ی که فضلا و علما آن را صحه می گذاشتند ولو ممدوح آن را به خوبی در نیابد، این لهجه کدام است؟ منطقاً این لهجه باید اعتباری بیش از دیگر لهجه ها داشته باشد (وحیدیان، 1382) تاجیکی مشترک از لحاظ فونیم شناسی، دستوری، واژه ها و عبارت پردازی تفاوت های نسبتا زیادی با زبان فارسی ایران دارد (اشمیت ولازارد 1989 م)کج و موج خوانی محافل آکادمیک و با هدف کشاندن خاستگاه این زبان به شرق ایران و ماورانهر صورت می گیرد. اما لهجه شیرین فروسی و رودکی رساتر از آن است که با این نوع غلط خوانی های عامدانه بتوان لهجه ای غیر از آن چه هست به آن ها تحمیل کرد. فارسی (دری) به وقت خود و برای کتابت و مسائل درباری و اداری ایجاد شده بود. چنانچه حتی امروز نیز فارسی کتابی در حد یک زبان دیوانی و مصنوع بوده و ارتباط چندانی با صورت گفتاری خود ندارد. اساسا شکل نوشتاری فارسی، یا زبان دری، زبان مادری هیچ کس نیست. صورت های دیگری از زبان در گوشه کنار وجود داشت از قدیم الایام شکل و شمایل تقریبا مشابه شکلی فعلی را داشته و زبان رایج آن نیز کمابیش همان بوده که امروزه از رادیو تهران پخش می شود (هادی، 133)