ارزیابی مدل های تجربی تخمین آورد سالانه در حوضه آبریز رودخانه کر در استان فارس

ارزیابی مدل های تجربی تخمین آورد سالانه در حوضه آبریز رودخانه کر در استان فارس

استفاده از مدل های تجربی به منظور برآورد رواناب سالانه در حوضه های مناطق خشک و نیمه خشک (که عمدتاً فاقد ایستگاه های آبسنجی می باشد) از دیرباز در مطالعات هیدرولوژی مورد توصیه قرارگرفته است. البته کارایی و مناسبت این روش ها در مناطق جغرافیایی مختلف، منوط به دستیابی به اطلاعات مورد نیاز و آزمون های مربوطه می باشد. در این تحقیق، حوضه آبریز رودخانه کر (از زیرحوضه های بختگان در استان فارس) انتخاب و خصوصیات فیزیوگرافی به همراه آمار درازمدت سالانه بارش، دبی و دمای حوضه جمع آوری شد.

با بستن مرزهای هیدرومتری، بررسی موقعیت قرارگیری ایستگاه ها و طول دوره آماری موجود آنها، ایستگاه های منتخب برگزیده شد. دوره شاخص آماری نیز با در نظر گرفتن سال بهره برداری سدهای درودزن، سیوند و ملاصدرا که بر میزان آبدهی تأثیر می گذارند و همچنین تعداد مجاز سال های آماری، سال های 57 تا 86 به مدت 30 سال انتخاب گردید. ایستگاه های اندازه گیری بارش، دبی و دما که دارای نواقص آماری در دوره شاخص بودند، با استفاده از روش رگرسیونی و برقراری روابط همبستگی تکمیل شدند سپس آزمون همگنی به روش run test برای داده ها انجام شد و از تصادفی بودن آنها در سطح 5 درصد اطمینان حاصل گردید.

در نهایت با در دست داشتن بارش، دبی و دمای سالیانه اقدام به محاسبه روش های تجربی انجمن تحقیقات کشاورزی هندوستان، جاستین، کتاین، تورک، خوزلا، لیسی و سازمان هواشناسی جهانی گردید. ضرایب روش های مذکور با استفاده از روش کمترین مربعات خطا برای منطقه مورد مطالعه واسنجی گردید.

در مقایسه آماری نتایج ارزیابی روش های تجربی برآورد رواناب در مقایسه با ارتفاع رواناب ناشی از آمار درازمدت از شاخص های میانگین انحراف، میانگین اختلاف و مجذور میانگین مربع خطاها استفاده گردید. بررسی ها نشان داد در حالت با اعمال ضریب، مناسب ترین روش ها به ترتیب روش های انجمن تحقیقات کشاورزی هندوستان، تورک، لیسی، جاستین، سازمان هواشناسی جهانی و کوتاین و در حالت بدون اعمال ضریب، مناسب ترین روش ها به ترتیب لیسی، سازمان هواشناسی جهانی، ایکار، جاستین، کوتاین، خوزلا و تورک بودند.