بررسی شخصیت زرتشت در آینه ادب فارسی

بررسی شخصیت زرتشت در آینه ادب فارسی

امروزه نام زرتشت به گوش هر ایرانی آشناست و با شنیدن نامش، سه اصل طلایی پندار نیک و گفتار نیک و کردار نیک که پایه ی تمام ادیان شده است، به ذهن تداعی می شود. با تحقیقات گسترده ای که مستشرقین اروپایی در قرن اخیر بر روی اوستا کتاب مقدس زرتشتیان انجام داده اند، چهره ی این پیمبر در نزد ایرانیان تابناک تر شده و به او و پیام انسان سازش که از لا به لای قرون متمادی به گوش آنها رسیده است، افتخار می کنند.

اما آیا نام زرتشت در هر زمان چنین حسی را در شنونده برمیانگیخته است و و همچون زمان حاضر به ستایش وا می داشته است؟ در ادبیات فارسی که بازتاب اندیشه ها و فرهنگ ما ایرانیان است، چه در متون نظم و چه در متون نثر از زرتشت و دین او یاد شده است. در شاهنامه ی فردوسی وی یکی از مهمترین شخصیت ها است و فردوسی او را پیامبری یکتاپرست و دین او را دین راستی و درستی می داند که زرتشت آن را از بهشت آورده است.

در آثار شاعر برجسته ای چون سعدی نامی از زرتشت مشاهده نمی کنیم، شعرایی چون ناصر خسرو و نظامی و مولوی از او به عنوان "آتش پرست" یاد کرده اند و شاعران معاصری چون محمدتقی بهار و ادیب الممالک فراهانی از او به نیکی یاد کرده و او را ستوده اند. در این پژوهش برآن شده ایم تا سیمای زرتشت را در آثار شاعران و نویسندگان ایرانی جست و جو کرده و به نگرش آن ها درباره ی این پیامبر پی ببریم.