بازنمود سیمرغ دوره اسلامی با تاکید بر میزان تاثیرپذیری از چین و هم زمان نمودعناصر بصری و عرفانی در ایران باستان و دوره اسلامی

بازنمود سیمرغ دوره اسلامی با تاکید بر میزان تاثیرپذیری از چین و هم زمان نمودعناصر بصری و عرفانی در ایران باستان و دوره اسلامی

پرنده سیمرغ یکی از نمونه های اسطوره ای ایران است، که پیشینه ی حضور آن در هنر و تمدن ایرانی از دوران باستان تاکنون جلوه های گوناگونی داشته است. این پرنده اسطوره ای با نمونه های مشابه در تمدن های همجوار؛ از جمله تمدن چین باستان، نیز دارای اشتراکاتی می باشد.

در تحقیق پیشرو به بررسی تصاویر و نقوش سیمرغ در آثار هنری ساسانی و میزان تاثیرپذیری آن از اساطیر چین، سپس سیر تحول نمادین آن در نگارگری اسلامی و متون عرفانی و اسطوره ای ایران؛ پس از اسلام به ویژه عقل سرخ سهروردی و شاهنامه فردوسی پرداخته شده؛ تا به این سوال اساسی پاسخ داده شود؛ که بازتاب ویژگی های اسطوره ای این مرغ افسانه ای در گذر زمان از دوران باستان تا دوران پس از اسلام چه دگردیسی هایی داشته است و این دگردیسی حاوی چه معناهای جدیدی می باشد.

روش تحقیق، توصیفی، تحلیلی - تطبیقی و تجزیه و تحلیل داده ها به شیوه استقرایی با تکیه بر منابع کتابخانه ای و اینترنتی می باشد. نتایج این پژوهش آشکار می سازد؛ که تا قبل از ظهور اسلام در اکثر تصاویر به جای مانده از دوره ساسانیان سیمرغ پرنده ای است، دارای قدرت های مافوق طبیعی و تصویرش نشان اقتدار نیروهای کیهانی برامور دنیای خاکی است.

در واقع در باور آئینی ایرانیان باستان این پرنده افسانه ای نماینده نور و نمود بصری آن نیز ترکیبی اسطوره ای می باشد. در دوران اسلامی سیمرغ از نظر بصری با تاثیرپذیری از همتای چینی اش به سیمرغ چینی نزدیک می شود، اما در نمود آئینی و عرفانی اش تغییری حاصل نمی شود و به سان ادوار پیشین در دوره اسلامی هم مظهر حقیقت و نمود نور می گردد.