تاثیر برنامه خودمراقبتی بر میزان بکارگیری روشهای مقابله ای توسط بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس

سابقه و هدف: با توجه به ماهیت مزمن و غیرقابل علاج بودن بیماری مولتیپل اسکلروزیس (ms)، مشکلات بیماران مبتلا در تطابق با بیماری، لزوم بکارگیری روشها و مداخلات مناسب جهت افزایش تطابق بیماران و به منظور تعیین تاثیر برنامه خودمراقبتی بر میزان بکارگیری روشهای مقابله ای توسط بیماران این تحقیق در سال 1380 در تهران انجام گرفت.

مواد و روش ها: به منظور انجام این مطالعه نیمه تجربی، 34 بیمار مبتلا به  msتحت پوشش انجمن ms ایران به روش نمونه گیری آسان یا در دسترس انتخاب شده و مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه های اطلاعات فردی، لیست مشکلات و پرسشنامه استاندارد سنجش شیوه های مقابله ای جالوویس بود. اعتبار پرسشنامه جالوویس در خارج و داخل کشور تایید شده بود و اعتماد پرسشنامه نیز با مطالعه ابتدایی مورد تایید قرار گرفت. کلیه بیماران باسواد،50-15 ساله و علامتدار که به صندلی چرخدار وابسته نبوده و در مرحله حاد بیماری قرار نداشتند وارد مطالعه شدند. برنامه خودمراقبتی در مورد مشکلات ناشی از بیماری ms شامل: خودمراقبتی در اختلالات دفع ادرار و مدفوع، یبوست، اختلال عملکرد حسی، کاهش حافظه، خستگی مزمن و گرفتگی عضلات و نیز ورزشهای هماهنگی و تعادلی بصورت تئوری و عملی به همۀ نمونه های مورد پژوهش آموزش داده شد. سپس برنامه خودمراقبتی به مدت یک ماه به کار گرفته شد و عوامل مؤثر دیگر بر بکارگیری روشهای مقابله ای مانند آموزش از طریق رسانه های گروهی و ... کنترل گردید. آنگاه میزان بکارگیری روشهای مقابله ای و مشکلات بیماران، قبل و بعد از مداخله با آزمونهای آماری t زوج، ویلکاکسون، کروسکال والیس و من ویتنی مقایسه گردیدند.

یافته ها: بعد از اجرای برنامه خودمراقبتی توسط بیماران مبتلا به ms، در میزان بکارگیری روشهای مقابله ای مشکل مدار، افزایش و در بکارگیری روشهای مقابله ای هیجان مدار کاهشی معنی دار ایجاد شد. افزایش بکارگیری روشهای مقابله ای مشکل مدار بعد از مداخله از نظر آماری معنی دار نبود. میانگین امتیاز بکارگیری روشهای مقابله ای هیجان مدار از 81.61 قبل از مداخله به 64 بعد از مداخله کاهش یافت (p<0.05). همچنین کاهش معنی داری در میزان علایم ms (گرفتگی عضلات، خستگی، یبوست و فراموشی) بعد از مداخله نسبت به زمان قبل از آن ایجاد شد.

نتیجه گیری: اجرای برنامه خودمراقبتی در کاهش بکارگیری روشهای مقابله ای هیجان مدار توسط بیماران ms موثر می باشد. از این رو به اجرای این روش توسط بیماران مبتلا پیشنهاد می گردد.