اصطلاح شناسی «معروف» و «منکر» در قرآن کریم

قرآن کریم گذشته از اینکه معروف و منکر را در لغت به کار برده، اصطلاح آنرا نیز لحاظ کرده است. کاربرد اصطلاحی معروف و منکر در قرآن، فراتر از واژۀ تنها نمود دارد و گستردگی دایرۀ معروف و منکر و بیان موضوع ها و احکام هر کدام، و تعریف مفهوم به مصداق از مشخصه های قرآن کریم است. هدف در این نوشتار توصیفی، مباحثی فراتر از واژه، یعنی اصطلاح شناسی معروف و منکر، مطرح شده و پس از اشاره به روش قرآن حکیم در تعریف مفهومی- مصداقی، یک نظام هدفمند از منظر قرآن حکیم، دربارۀ معروف ها و ضد آن ارائه کرده است؛ نظامی قرآنی که از توضیح واژگان معروف و منکر، به گسترۀ معروف و منکر به عنوان اصطلاح، قدم نهاده و نه تنها به تعریف مفهوم به مفهوم بسنده نکرده، بلکه روش قرآن، یعنی تعریف مفهوم به مصداق را، در موضوع معروف و منکر مورد توجه قرار داده است. مصداق معروف و منکر را به عنوان شاخص و مایز قرآنی، برای تشخیص معروف از منکر و جلوگیری از خلط احکام در موضوع های گوناگون معلوم نموده، و در ادامه، امر به معروف و نهی از منکر را در جایگاه خویش بااهمیت بالاتر نشانده و به این نتیجه رسیده است که قرآن، پس از تعریف و معرفی معروف، منکر، احکام و مصادیق آن ها، امر به معروف و نهی از منکر را واجب کرده آن هم در نظام منسجم، هماهنگ و هدفمندی که موضوع و مسئله معلوم و احکام به دور از نابسامانی ذهن، مشخص است.