نقش شعر و موسیقی در فرآیند هویت یابی کودکان

در قرن حاضر، جریان و موضوع جهانی شدن، انسان ها و جوامع را به سوی یکپارچگی، یکی شدن و شهروندی جهانی سوق می دهد، جهانی شدن فرآیند چند بعدی است که یکی از ویژگی های بارز دهه های پایانی قرن بیستم و مهم ترین چالش قرن بیست و یکم به شمار می آید، تأثیرات این پدیده بسیار وسیع و گسترده است، به صورتی که تمامی ابعاد زندگی جوامع انسانی را در عرصه های مختلف فرهنگی، اجتماعی اقتصادی، سیاسی و ... تحت تأثیر قرار داده است. (محمد پور، 1391) در این شرایط جدید مرزبندی های میان جوامع مختلف که دارای هویت های ملی متفاوتی هستند، به صورت تدریجی معنای وجودی خود را از دست می دهند، در این بین مفهوم جهانی شدن، احتمالاً رایج ترین مفهومی است که تلاش می کند جهان معاصر را توصیف و تبیین کند، جهانی شدن عبارت است از «شبکه ای از پیوندهای متقابل مناسبات اجتماعی در عرصه جهانی که به کمرنگ شدن مرزهای زمانی و مکانی و آگاهی بیش تر مردم دنیا از درهم تنیدگی ناشی از فروکش نمودن فزاینده مرزها می انجامد». جهانی شدن فرهنگ، سبب می شود، هویت و معنا با چالش هایی مانند به وجود آمدن هویت های جدید، احیا هویت های قدیم و تغییرات اساسی در هویت های موجود مواجه شوند، چون مهم ترین منبع ساخت هویت در جوامع مختلف فرهنگ ملی و محلی آن جوامع می باشند، جهانی شدن فرهنگ همواره هویت های ملی را با چالش هایی مربوط به بقا، یا زوال فرهنگ های محلی و هویت های خاص در رویارویی با فرهنگ جهانی و هویت های عام مواجه می سازد. جهانی شدن فرهنگ و به تبع آن اهمیت یابی و برجسته شدن فرهنگ دو جنبه اساسی را در برمی گیرد جنبه نخست، همگون و یکدست شدن فرهنگی جهان است که در مسیر و جریان جهانی شدن، یک فرهنگ معین را با وجه غالب فرهنگ غربی و به ویژه آمریکایی، جهانی می کند و فرهنگ های دیگر را به هضم و جذب، یا مقاومت و رویارویی وا می دارد. جنبه دوم اهمیت یابی فرهنگ در جهان کنونی، به تراکم یا اضافه تولید فرهنگی مربوط می شود. جهانی شدن در عین حال که دربرگیرنده نیروهای همگون ساز فرهنگی است؛ جهان را به بازاری برای عرضه محصولات فرهنگی گوناگون تبدیل می کند. در این بازار گسترده اگرچه برخی فرهنگ ها حضوری چشمگیر دارند، اما مانعی جدی بر سر راه حضور فرهنگ های دیگر وجود ندارد. هویت های ملی برای حفظ خود گاهی ناچار به رویارویی بافرهنگ جهانی هستند، هویت ها ی ملی در جهان مدرن همواره در مرزهای سیاسی و اجتماعی، محصور بوده اند و از این رو در عرصه جهانی امکان چندانی جهت ابراز وجود نداشته اند. هویت های ملی امروزه با توجه به نقش مؤثر جریان ها و شبکه های رسانه ای اضمحلال انواع مرزبندی های هویتی، از جنبه های مختلف تحت هجوم گسترده فرهنگ ها و هویت های غیرخودی قرار گرفته اند. به همین جهت همواره در تلاش برای تداوم و حفظ موجودیت خود، موضوع بحث بوده اند. جهانی شدن، با رها کردن مسائل فرهنگی از قید مکان و گسترش آن در سراسر جهان و در اختیار گذاردن منابع متعدد معنا ساز، به مقاومت فرهنگی به شیوه های آرام شاید ناخواسته یاری می رساند و در این جریان، جوامع و هویت ها می بایست در برابر جریان های همگون ساز و مسلط غیرخودی با توسل به عناصر فرهنگی و نمادهای معنادار بر متمایز بودن خود تأکید کنند و از یکسان شدن با فرهنگ های مسلط سرباز زنند و در نتیجه به بازآفرینی خود و بازاندیشی در این شرایط بپردازند. با توجه به آنچه گفته شد، تلاش و مقاومت فرهنگی برای ابراز هویت ملی و استمرار موجودیت خود در مؤلفه های مختلف فرهنگی هنری مانند شعر و موسیقی نمود می یابد.