نقد فضای تهی در معماری دستکند

معماری، تصویری از عقبه تاریخی- فرهنگی- اعتقادی و دینی یک پهنه است. این پهنه در مرزبندی های جغرافیایی، منطقه وار کلیت این تصویر را تحت شعاع قرار می دهد. این یعنی آنکه معماری به اقتضای زمان و یا مکانی که در آن، توسط مردمانش آفریده می شود زبانی از جنس همان زمان و مکان و خلق و خویی به مانند همان مردمان می یابد. معماری دستکند نیز بعنوان پدیده ای شگفت انگیز از مبارزه انسان با طبیعت به عجوبه ای انسان ساخت می ماند که با هنرِ خلق و ایجاد فضای خالی از درون توده ای توپر؛ معماری را در پهنه هایی از سراسر جهان به تصویری منحصر به فرد مبدل ساخته است. اما به زعم این مقاله آن چه که بیش از هر چیز خاستگاه فضایی این خصوصیت فوق العاده را در تعریف معماری صخره ای یا به تعبیری، "معماری دستکند" مورد تأکید قرار می دهد؛ همان فضای خالیِ ایجاد شده است. از این رو پژوهش حاضر با هدف شناخت کیفی فضای تهی در معماری دستکند، از "نقد" به عنوان راهبردی مشخص بهره برده است تا با طرح این سوال اساسی که؛ "چگونه میتوان خلاء یا فضای تهی در معماری دستکند را نقد نمود؟" بررسی ماهیت چندوجهی فضای تهی در معماری دستکند را با رویکردی زمینه ای و فرمی، از منظر چهار اصل مهم؛ 1-تحول 2-اتکاء 3-تعدد 4- تنوع؛ که با خصیصه های متافیزیکی خلاء همراه اند مورد نقدی گونه ای قرار می دهد. با این اوصاف در ابتدا تعاریفی از متافیریک (خلاء)، اهم مسائل مربوط به آن، فضای تهی و سپس در مورد نقد گونه ای بالاخص دیدگاه زمینه ای و فرمیِ نقد معماری توضیحاتی ارائه شده است. ماحصل کار، بدون درنظر گرفتن نمونه ای خاص از نمونه های معماری دستکند و به طور کلی، فضای تهی را می توان 1- شناخت کیفی فضای تهی در قالب ساختاری فرمی و زمینه ای 2-بازشناسی مضمون خلاء در معماری صخره ای دستکند و 3-اعتباریابی مسئله نقد در اطوار گوناگون معماری؛ دانست. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی تحلیلی، و از نوع کتابخانه ای است. ابزار جمع آوری داده ها، کتب و مقالات هستند.