بررسی تأثیر ضوابط و مقررات شهرسازی در شهرداری ها با تاکید بر درآمدهای پایدار (مطالعه موردی شهر ساوه)

مقاله بررسی تأثیر ضوابط و مقررات شهرسازی در شهرداری ها با تاکید بر درآمدهای پایدار (مطالعه موردی شهر ساوه)

مقررات و ضوابط شهرسازی تأثیرگذارترین ساز و کار انتظام بخش و قابل اجرا بر توسعه شهریست که از اهمیت ویژه ای برخوردار است. صرفنظر از اینکه آیا عملکرد مطلوبیت شهرداری ها در حوزه توسعه پایدار شهری می توانند معیارهایی کامل و قابل اندازه گیری باشند، لازم است ضوابط و مقررات شهرسازی به منظور سنجش میزان همسویی آن ها با معیارهای مطلوبیت شهر و شهرداری، بررسی شود. بررسی ضوابط و مقررات شهرسازی به ویژه مقررات مربوط به شهرداری ها در استان مرکزی از تجربه هایی حکایت می کند که درتوسعه پایدار شهری با توجه به برنامه های متعدد اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی را در فضاهای شهری دربر گرفته و بمنظور اجرای آن، شناسایی و طراحی کند. قالب فرایند ها و محوراصلی آن عبارتست از : "شاخص های اقتصاد شهری با تاکید بر درآمدهای پایدار " و ناپایداری که به عنوان پشتوانه ای جهت تحقق برنامه های توسعه شهری، و آثار آن بر روند توسعه شهرها امری ضروری قلمداد می شود. مولفه های مهم و تعیین کننده یک شهر با نگرش پایداری یا ناپایدار توسعه، رابطه تنگاتنگی با اصول و اهداف شهر ایده آل (از لحاظ: «سر زندگی»، «معنی»، «تناسب»، «دسترسی»، «نظارت و اختیار»، «کارایی» و «عدالت») را دارد. در واقع، اگر ضوابط و مقررات شهرسازی، به نحو کارآمدی به منظور تحقق اهداف و آرمان های توسعه، پایدار شهردار ها تدوین شوند و در صورتی که به نحو کارامدی هم به اجرا درآیند، «تضمین کننده» شکل گیری نوع سکونتگاه (شهر) با آرمان های توسعه، پایدار خواهد بود. وابستگی شهر داری ها به درآمدهای ناپایدار مانند :فروش تراکم و.....از دیر زمان شهرداری ها را همواره با بحران های مالی مواجه نموده که اثر مستقیم و غیر مستقیم بر وضعیت توسعه پایدار شهری را دارد. به لحاظ شاخص های توسعه پایدار شهری، شهرداری های استان با داشتن پتانسیل های فراوان بویژه در حوزه های مختلف مدیریت شهری عمدتا بدلیل عدم وجود برنامه های راهبردی (به و یژه مالی) با قابلیت اجرایی میان مدت و بلند مدت و تاثیر مثبت ضوابط و مقررات شهرسازی در وضعیت مطلوبی بسر نمی برند (نمونه عینی آن برنامه راهبردی شهرداری ساوه 1390-1395) که قطعا در شهرداری های دیگر استان نیز تجربه مشابه وجود دارد. حال با توجه به همبستگی میان ساختار درآمدی و شاخص های توسعه پایدار شهر می توان نتیجه گرفت: ساختار ناپایدار درآمدهای شهرداری بر تعمیق و شدت ناپایداری در توسعه شهری اثرگذار است. تحلیل مقایسه ای، حاکی از آن است که از ضوابط و مقررات شهرسازی ملاک عمل فعلی شهر داری ها، چنانچه با سیاست های اقتصادی شهرداری های به ویژه استان انطباق مطلوب یابد می تواند تحقق کامل اهداف و آرمان های شهرسازی و توسعه پایدار را انتظار داشت. در شهرداری ساوه تجارب موفقی از این طریق حاصل شده که سبب خروج شهرداری از بحران مالی سال 1936 (با اجرای قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران) و شروع دوران طلایی توسعه شهر ساوه را در پی داشته است. نشست های تخصصی شهرسازی و معماری با عنوان "ساوه در مسیر تحول"از موفقیت ها و تبدیل تهدی ها به فرصت در شهرداری ساوه است که امیدواریم با همدلی و تلاش مضاعف منشا خیرات و برکات فراوان برای شهر باشد.