شیخ ابوسعید فضل الله بن ابی الخیر عارف بزرگ خراسان (440-375 ه ق)

مقاله شیخ ابوسعید فضل الله بن ابی الخیر عارف بزرگ خراسان (440-375 ه ق)

چندسالی است فضای فرهنگی و اعتقادی جامعه اسلامی ایران عرصه تاخت و تاز معنویت های نوظهور وارداتی غربی و شرقی شده؛ و به تبع آن، زمینه بحران های معرفتی و اخلاقی خاصی را فراهم کرده است. در این شرایط حفظ دین اصیل، و جلوگیری از ترویج مسلک های منحرف و کاذب، و هم چنین افزایش ثبات فرهنگی مردم، از اهمیت بسزایی برخوردار است. آن چه که مطرح می شود این است که آیا عارفان دنیای اسلام، بالاخص شیخ ابوسعید که خود دارای اندیشه های تعلیمی می باشد؛ و مطالبی ارائه کرده اند، که بتواند به عنوان راه حلی برای رفع این معضلات دینی، معرفتی و اخلاقی باشد؟ راه رهایی از بحران ها کدام است؟ آیا ابوسعید در تعالیم خود به مسائل اجتماعی، فرهنگی توجه داشته است؟ و ... نگارنده جهت رسیدن به پاسخ پرسش های فوق، با رجوع به آثار منسوب به شیخ ابوسعید به ویژه کتاب «اسرار التوحید»، و به روش اسنادی و با فرض این که آن دسته از آرای و آموزه های ایشان که در سنت فرهنگی پذیرفته شده است؛ مشرب عرفانی ایشان بر پایه مهربانی و عطوفت و چشم پوشیدن از دنیا و علایق زمینی بنا نهاده است. و صوفیان بعد از وی، من جمله عطار نیشابوری، بسیار تحت تاثیر ایشان بوده اند تا آن جا که، در آثار خود، به مناسبت کلام، از او فراوان یاد کرده؛ و مرام وی را پاسداری و تبلیغ نموده اند.