تحلیل خصوصیات جامعه شناختی موضوع های آثار نگارگری دوره تیموری وصفوی

تحلیل خصوصیات جامعه شناختی موضوع های آثار نگارگری دوره تیموری وصفوی

نگارگری ایرانی شامل آثاری از دوره های مختلف تاریخ اسلامی ایران است که بیشتر به صورت مصورسازی کتب ادبی، علمی فنی، تاریخی و همچنین برخی کتب مذهبی می باشد. درواقع مشهورترین و ارزنده ترین نمونه های هنر تصویری ایران را می توان بر صفحات نسخه های خطی و مرقعات ملاحظه کرد. هنر نگارگری ایرانی- اسلامی از سده چهاردهم/هشتم هجری تا سده هفدهم/یازدهم شکوفایی نمایان داشت؛ دوران تیموری یکی از دوران پرشکوه نگارگری ایران محسوب می شود. مکتب نقاشی دوره تیموری در سده های هفتم رواج داشته و دو کانون مهم یکی هرات و دیگری شیراز داشته است. بیشتر نقاشی ها و صور ایرانی در سده نهم هجری منسوب به شهر هرات است؛ و اغلب نقاشان تمایل به دقت در نقاشی و تعامل رسم و نازک کاری آن و تعدد رنگها و انسجام تناسب آنها و کثرت استعمال رنگ طلایی و پوشاندن زمینه نقاشی به گیاهان و گلها و بوته ها بوده اند. در دوره صفوی نیز نگارگری هرات که سنت های هنری بهزاد را تعقیب می کرد وجود داشته است. مکتب نقاشی دیگر مکتب رضا عباسی می باشد که در دوره شاه عباس اول و جانشینان او در اصفهان به وجود آمد؛ در این مکتب تصاویری رابا قلم بدون هیچ گونه رنگ به صورت سیاه قلم نقاشی می کردند.

در این بین مقوله ای به نام جامعه شناسی هنر وجود دارد که به کمک آن می توان آثار هنری را با رویکردهای مختلف مانند بازتابی، شکل دهی و غیره موردمطالعه و ارزیابی قرارداد. این پژوهش که داده های اولیه آن از طریق مطالعات کتابخانه ای جمع آوری شده، با رویکردهای جامعه شناسی هنر، خصوصیات نگارگری های موجود در دوره تیموری و صفوی را مورد واکاوی قرار داده و در نهایت نتیجه چنین حاصل شد که در دوران صفوی با توجه به شرایط اجتماعی حاکم بر جامعه، نسبت به دوران تیموری دارای نگاره های بیشتری با مضامین اجتماعی بوده و رویکرد بازتابی در این دوران (از حیث جامعه شناسی هنر) در آثار بیشتر به چشم می خورد.