بسته امیددرمانی با رویکرد اسلامی برای بیماران قلبی

بسته امیددرمانی با رویکرد اسلامی برای بیماران قلبی

سابقه و هدف: بیماری‌های قلبی-عروقی یکی از مهم‌ترین بیماری‌های مزمن است که عوارض روان‌‎شناختی بسیاری همچون خستگی مفرط، اضطراب و افسردگی دارد و کیفیت زندگی بیماران را کاهش می‌دهد. در این میان توجه به نقش امید حائز اهمیت است. امید سازه روان‌شناسی مثبتی به حساب می آید که در مواجهه با سختی‌ها از افراد محافظت می‌کند. با توجه به اهمیت امید، اسنایدر سازه امید و پرسش‌نامه آن را تدوین کرده است. ازاین‌رو، هدف پژوهش حاضر تدوین برنامه امیددرمانی با توجه به آموزه‌های اسلامی و دستاوردهای روان‌شناسی کلاسیک بود.

روش کار: روش این پژوهش متن‌محور و تحلیل محتوا است. بدین منظور مطالب مرتبط با نظریه امید در روان‌شناسی و آموزه‌های اسلامی جمع‌آوری و تحلیل محتوا شد. بر اساس نتایج تحلیل محتوا، سازه امید شامل هفت مولفه شناخت هدف زندگی و گرایش به آن، مهارت هدف‌گذاری، انگیزش و مهارت خودانگیزشی، توکل، تدبیر و مسیریابی، تلاش و پشتکار و مهارت مقابله با موانع بود. سپس بسته امیددرمانی با رویکرد اسلامی برای بیماران قلبی طراحی و روایی محتوایی آن ارزیابی شد. پس از جمع‌آوری نظر کارشناسان، برنامه امیددرمانی با رویکرد اسلامی نهایی تدوین شد. در این پژوهش همه موارد اخلاقی رعایت شده است و مولفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.

یافته‌ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که برنامه امیددرمانی با رویکرد اسلامی برای بیماران قلبی شامل هشت جلسه نود دقیقه‌ای بود که عبارت است از: 1) ایجاد رابطه درمانی و ارائه اهداف و منطق درمان، 2) آشنایی با هدف و معنای  زندگی در اسلام و تقویت گرایش به آن و نقش آن در امید، 3) آموزش مهارت هدف‌گذاری در جهت هدف اصلی زندگی و تعیین اهداف معنادار، شفاف و منطقی، 4) تبیین انگیزش و اهمیت آن و تقویت خودآگاهی فرد نسبت به انگیزه‌هایش، 5) مهارت‌های انگیزش معنوی، 6) تدبیر و انتخاب مسیر مناسب، تقویت خلاقیت و مهارت برنامه‌ریزی، 7) مهارت مقابله با موانع و مهارت انعطاف‌پذیری و 8) تقویت یاد خدا و توکل به او و جمع‌بندی.

نتیجه‌گیری: برنامه امیددرمانی با رویکرد اسلامی دارای ابعاد مثبت معنوی و روان‌شناختی است و با برنامه امیددرمانی کلاسیک متفاوت است.