مطالعه تطبیقی نقش خورشید در دین زرتشت در دوره ساسانی و مسیحیت در رم باستان

مطالعه تطبیقی نقش خورشید در دین زرتشت در دوره ساسانی و مسیحیت در رم باستان

خورشید به عنوان یک عنصر اسرارآمیز و باشکوه، نمادهای بسیاری داشته و دارد که به دلیل احترام و تقدس آن در فرهنگ‌های مختلف، همواره معانی و اشکال نمادین متنوعی را در بر می گرفته است. خورشید و نمادهای مرتبط با آن در ادیان زرتشت و مسیحیت به واسطه‌ی تاثیرپذیری از آیین مهر (میترایسم) تغییرات زیادی در طول زمان داشته است از آنجا که روابط نزدیکی میان ساسانیان و امپراطوری بیزانس وجود داشته این پژوهش به بررسی شباهت‌ها و تفاوت‌های تصویری و مفهومی نماد خورشید در ادیان زرتشت و مسیحیت در دو دوره‌ی ساسانی وامپراطوری بیزانس پرداخته است.

از بررسی تطبیقی این ادیان نتایجی حاصل گردید مبنی بر اینکه در ایران، مهر به عنوان ایزد خورشید، و در مسیحیت سُل، خدای خورشید بوده، خورشید در دین زرتشت و مسیحیت ارزش و تقدس بسیار داشته و خواستگاهش به دوران اساطیری باز می‌گردد. اهمیت پرستش این عنصر حیات‌بخش و شباهت‌ها و ویژگی‌ آن با ایزدمهر سبب شد که به تدریج با آن یکسان شمرده شود اما به دلیل مخالفت ساسانیان با مهر، آئین‌هایی که از دین مهر اخذ کردند در دل دین زرتشت گنجاندند و از مهر حرفی به میان نیاوردند و بعد از آن این دین با عنوان میترائیسم و بسیاری از نمادهای خورشید مانند چلیپا، نور و هاله با اشکال مختلف در مسیحیت رخنه کرد.

از این‌رو شباهت‌هایی در اشکال نمادین خورشید در هر دو دین وجود دارد و تفاوت‌ها نیز، اغلب به مفاهیم وآداب و آیین‌های مندرج در دو دین تعلق دارد. این پژوهش با استفاده شیوه‌ی کتابخانه‌ای ـ اسنادی واستفاده از روش توصیفی ـ تطبیقی انجام پذیرفته است.