تدوین بسته آموزشی هوش معنوی با رویکرد اسلامی در مواجهه با بیماری های فراگیر مانند کووید 19

تدوین بسته آموزشی هوش معنوی با رویکرد اسلامی در مواجهه با بیماری‌های فراگیر مانند کووید 19

سابقه و هدف: کرونا تغییرات مهمی در زندگی افراد ایجاد کرده و آسیب‌پذیری آنان را نسبت به افسردگی و اضطراب افزایش داده است. هوش معنوی مهارت به‌کارگیری منابع معنوی در جهت سازگاری با شرایط است و آسیب‌پذیری افراد را کاهش می‌دهد. هدف پژوهش حاضر تدوین بسته آموزشی هوش معنوی با ‌توجه به آموزه‌های اسلامی و روان‌شناسی در مواجهه با بیماری‌های فراگیر بود.

روش کار: روش این پژوهش تحلیل محتوا و متن‌محور است. بدین منظور مطالب مرتبط با هوش معنوی شامل سازه، مولفه‌ها، مقیاس‌ها و بسته‌های آموزشی در روان‌شناسی کلاسیک و روان‌شناسی اسلامی و همچنین آیات، روایات و آموزه‌های اخلاق اسلامی مرتبط جمع‌آوری، تحلیل محتوا و کدگذاری باز و محوری و انتزاعی شد. بر ‌این اساس سازه هوش معنوی و سپس بسته هوش معنوی با رویکرد اسلامی برای مواجهه با بیماری‌های فراگیر طراحی شد. مولف مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده است.

یافته‌ها: بر اساس یافته‌ها، سازه هوش معنوی شامل سه مولفه احساس نزدیکی به خدا، تاب‌آوری معنوی و هدفمندی معنوی بود. بسته هوش معنوی با رویکرد اسلامی برای مواجهه با بیماری‌های فراگیر شامل 9 جلسه 90 دقیقه‌ای است که عبارت است از: 1) ایجاد رابطه درمانی و ارائه اهداف و منطق برنامه، 2) آشنایی با هوش معنوی و نقش آن در مواجهه با مشکلات، 3) تبیین هدفمندی معنوی و آثار آن، 4) آموزش مهارت هدف‌گذاری در جهت هدف اصلی زندگی، 5) تبیین آثار احساس نزدیکی به خدا و چگونگی تقویت آن، 6) مهارت‌های انگیزش معنوی، 7) تبیین تاب‌آوری معنوی و چگونگی تقویت آن، 8) مهارت مقابله با موانع و مهارت انعطاف‌پذیری و 9) توکّل به خدا و جمع‌بندی.

نتیجه‌گیری: برنامه هوش معنوی با رویکرد اسلامی دارای ابعاد مثبت معنوی و روان‌شناختی است و به‌ نظر می‌رسد نقش موثری در افزایش بهزیستی روانی و رشد معنوی داشته باشد.