بررسی ویژگی های فرمی و روند محتوای اجتماعی در شعر سیمین بهبهانی

جستار حاضر با روش توصیفی- تحلیلی، به بررسی ویژگی های فرمی و روند محتوای اجتماعی در شعر سیمین بهبهانی پرداخته است. یافته ها حاکی از آن است که در نخستین سروده‌ های سیمین بهبهانی، جلوه‌ها و پدیده های زندگی امروز، حضور کمتر دارند و بیشتر به گونه‌ای سطحی، خام و سنتی بیان شده‌اند، اما در مجموعه‌ های آخر او اشعاری پخته با ساختاری استوار، جلوه ‌های گوناگون دنیای امروز را می‌تابند. دو عامل مهم فقر و سرخوردگی عاطفی که ریشه بسیاری از معضلات اجتماعی است، از مفاهیم اصلی نخستین سروده های سیمین بهبهانی بود. البته در اوایل دوره شاعری، او نیز هم‌چون بیشتر شاعران رمانتیک، بیشتر آه و ناله سر می‌دهد و به مرحله تحلیل و ارائه راه‌ حل نمی ‌رسد. در مجموعه ‌های بعد، در بیشتر سروده ‌ها عاطفه شعر عمق و گسترش یافته و شعر در دایره لحظه ‌ای خاص محدود نمانده است و برداشت از کل شعر منحصر به زمان و مکان خاصی نمی ‌شود. از این رو شاعر، ضمن فاصله گرفتن تدریجی از غزل گذشته، سعی کرده تا به نوآوری ‌هایی دست یابد. از دهه شصت به‌بعد است که بسیاری از ضوابط مرسوم غزل در شعر سیمین شکسته می ‌شود و حیاتی تازه می ‌یابد. او در این دوره، جهان معاصر خود را با همه ویژگی ‌هایش، با زبانی امروزین به شعر می‌ کشد و با مخاطبان خود به‌ سادگی پیوند می‌خورد. به طور کلی سیمین بهبهانی هم به‌ لحاظ «چه ‌گفتن» و هم به لحاظ «چگونه گفتن» شاعر موفقی است. در نخستین مواجهه با اشعارش، کاربرد اوزان تازه و بی‌سابقه و تنوع و تعداد اوزان عروضی چشم‌گیر است. او با نوآوری در اوزان شعری خود حال و هوا و طراوتی خاص به اشعارش بخشیده و با پرداختن به مفاهیم و مضامین روز در قالب اوزان تازه شیوه‌ای جدید و ناآزموده را در شعر پارسی پدید آورده است.