بررسی اصل حداقل بودن جرم در قانون اساسی

قانون‌ اساسی، به عنوان عالی ترین سند حقوقی- سیاسی، در هر جامعه سیاسی از جایگاه بسیار والایی‌ برخوردار‌ است. این قانون، ساختار و شکل حکومت، انواع نهادهای سیاسی و حقوق و آزادی های اساسی شهروندان‌ را‌ مشخص‌ کرده، روابط متعادل دولت مردان و فرمانبرداران و همچنین وظایف و تکالیف آنان را تعیین می‌کند. با‌ این‌ قانون، مشروعیت قوانین و مقررات دیگر ارزیابی می‌شود. چنانچه این قانون تابع منطق واحدی بوده‌، از‌ نظم‌ و انسجام درونی و بیرونی لازم برخوردار باشد، می‌تواند استفاده حداقلی از حقوق جزا را تضمین کرده، زمـینه را برای استقرار‌ و استمرار‌ عدالت اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و تحقق نظام کیفری عادلانه فراهم آورد. یکی از موضوعات‌ بسیار‌ مهم‌ کـه در مورد امنیت و عدالت و آزادی و رعایت حقوق و آزادی های اساسی شهروندان در قانون اساسی جمهوری‌ اسلامی‌ ایران‌ مورد تأکید قرار گرفته، اصل حداقل بودن حقوق جزا یا کاربرد حداقلی حقوق جزا است. این موضوع از آن جهت‌ حائز‌ اهمیت است که خود، پایه و اساس بسیاری از حقوق و امتیازات و تکالیف انسانی شناخته می‌شود. باتوجه به این که اصل مذکور از جمله اصول نوین حقوق کیفری است، ازاین رو به طور صریح در قانون اساسی اشاره نرفته است. اما در برخی از اصول قانون اساسی به زیرمجموعه های آن پرداخته و به طور ضمنی آن را به رسمیت شناخته است. لذا بررسی این اصول زیربنایی که برای تضمین اصل حداقل بودن حقوق جزا تبیین شده اند، موضوع مقاله حاضر خواهد بود.