زمان مناسب برای شروع برنامه های درمانی ترک سیگار

سابقه و هدف: به منظور شناختن میزان آمادگی فرد سیگاری و انگیزه های او برای ترک سیگار، از تست انگیزه ترک که به پیشنهاد سیستم بهداشتی ملی انگلستان در سال 1995 طراحی و ارایه گردیده است، استفاده می شود. هدف این مطالعه که برای اولین بار در کشور اجرا شد، یافتن همبستگی بین نتایج این آزمون با میزان موفقیت در ترک سیگار در جامعه ایرانی بود، تا بر این اساس بتوان بهترین زمان ترک را به افراد سیگاری پیشنهاد کرد.

مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی و توصیفی، کلیه افراد سیگاری مراجعه کننده برای ترک سیگار در دوره زمانی بین سال های1385  لغایت 1387، مورد ارزیابی قرار گرفتند. این افراد که توسط یک پزشک واحد، ارزیابی شدند، طی یک برنامه 4 جلسه ای هفتگی، توصیه های درمانی مناسب شامل استفاده از داروهای نیکوتینی و غیر نیکوتینی را دریافت نموده و برای هر یک از آنان، رفتاردرمانی صورت گرفت.

یافته ها: در این مطالعه، 822 نفر شامل 590 مرد (72%) و 232 زن (28%) با میانگین سنی 13±42.5 سال و حداقل 18 و حداکثر سال سن مورد بررسی قرار گرفته اند. نتایج حاصل از تست انگیزشی برای ترک این افراد از نظر نمره بندی رتبه ای عبارت بود از: 339 نفر (44.5%) در محدوده کم (9-0)، 378 نفر (50%) در محدوده متوسط (15-10)، و 43 نفر (5.5%) در محدوده زیاد (20-16). %86 افراد با نمره انگیزه زیاد موفق به ترک شدند که این میزان در افراد با نمره متوسط، 68% و در افراد با نمره کم، 69% بود. تفاوت مشاهده شده از نظر آماری معنی داری نبود. در پیگیری های 6 ماه اول، 80.5% گروه با انگیزه بالا در برابر 42% گروه با انگیزه متوسط و 46% با انگیزه کم در ترک باقی ماندند (p<0.0001). در پیگیری 12 ماهه، 58% افراد با انگیزه زیاد در برابر 35% افراد با انگیزه متوسط و 36% افراد با انگیزه کم در ترک باقی ماندند (p<0.05).

نتیجه گیری: به نظر می رسد بهترین زمان برای شروع برنامه های درمانی ترک سیگار، زمانی است که فرد آماده برای ترک، نمره بالاتری از تست انگیزشی به دست آورد؛ ولیکن در مواردی هم که نمره بالا حاصل نگردید می توان با دقت بیشتر در توصیه های درمانی، نتایج مطلوبی را کسب کرد.