زیبایی شناسی در معماری اسلامی ایران – دوره ی سلجوقیه

زیبایی چه از دیدگاه غربی و چه اسلامی، جزو نیازهای عالیه ی انسان و همینطور پدیده ایی چند بعدی است که می تواند حواس انسان را در سطوح مختلف خود به فعالیت وادارد. هنر اسلامی و معماری به عنوان یکی از بارزترین نمودهای این هنر، دارای مولفه و ویژگی های منحصر بفردی است که آن را از سایر هنرها متمایز ساخته و در سطح زیبایی مقدس و جاودانه قرار می دهد. از طرفی معماری دوره ی سلجوقیه بواسطه تحول هنر در این دوره یکی از درخشان ترین ادوار مقاله با طرح سوال علل زیبایی  معماری اسلامی-ایرانی می باشد. این در معماری دوره ی سلجوقیه، با استفاده از روش های مطالعاتی کتابخانه ای، اسنادی، تفسیری و تطبیقی سعی نموده است تا با بررسی معماری این دوره از دیدگاه زیبایی شناسی به این فرضیه که تزیینات از عوامل اصلی زیبایی شناسانه در دوره سلجوقیه است، پاسخ دهد. معماران این دوره پس از دستیابی به الگوی معماری چهارایوانی که اساس معماری مذهبی، کاروانسراها و... در ایران را تشکیل می دهد، تمام همّ خود را صرف تزیینات در ابنیه کردند. بطوریکه انواع تزیینات آجری، گچبری به حد اعلا و کمال خود رسیدند و تزییناتی مانند کاشی کاری، سنگ کاری و مقرنس کاری رواج یافتند.