هویت و نشانه های هویت زیبایی شناختی در جنبش هنری سقاخانه

مقاله هویت و نشانه‌ های هویت زیبایی ‌شناختی در جنبش هنری سقاخانه

هویت، چیستی و چگونگی هر چیزی است و در خصوص انسان و فرهنگ؛ آگاهی فرد از کیستی و تعلقات اجتماعی اش می باشد. در گفتمان تمدن و فرهنگ، هویت با برشماری چیستیها و چگونگی ها، بار ارزشی و تقدیس گونه مییابد و انسان با ارجاع به آن، خود و هستیاش را تفسیر و ترجمه میکند؛ لذا خصلتی مفهوم ساز دارد و به‌ مثابه زبان عمل میکند. هویت در هنر یک امر بغرنج و پیچیده است. اگر مفهوم سازی کند و علقه مندی را موجب شود، با زیبایی به عنوان جوهره ذاتی هنر که سیال و آزاد و خارج از علقه و مفهوم معنی مییابد؛ در تضاد قرار میگیرد. چالش اصلی این مقاله تبیین این تناقض است. در جنبش سقاخانه شکل خاصی از هویت وجود دارد که هم‌ معنی «ایرانیت» را به ‌مثابه یک رمزگان فرهنگی منعکس میکند؛ یعنی هم واجد مفهوم است و قوه ادارک ما را از حیث مفهومی متأثر می سازد و هم زیبایی و فرم ناب هنری که تجربه ی زیبایی شناختی را معنی میکند؛ محدود نمی سازد. این شکل خاص هویت را میتوان «هویت زیبایی شناختی» نام نهاد که در این مقاله به روش تحلیلی–توصیفی و به شیوه ی اسنادی (کتابخانه ای) و استدلال در ترجمهی نشانه ها و فرهنگ بصریِ جنبش هنری سقاخانه به بازشناسی آن خواهیم پرداخت. جنبش سقاخانه، شکل خاصی از هویت را در عرصه هنر می گشاید که میتوان از آن به عنوان «هویت زیبایی-شناختی» یاد کرد. شکلی کمال یافته از رهایی و تعلقِ توأمان. رهایی از قیدوبندهای تحمیلی اجتماع و ایدئولوژی و در همان حال تعلق به ذائقه و نبوغ ایرانی بر مدار تجربه زیبایی شناختی.