گستره احتکار در منظر فقهای امامیه

گستره احتکار در منظر فقهای امامیه

یکی از روش های کسب در آمد و سود که امروزه رواج بسیاری دارد و اسلام آن را منع نموده احتکار می باشد. احتکار در لغت عبارت است از حبس و نگهداری طعام به امید و انتظار گرانی نرخ. اما در اصطلاح فقهاء این معنا گاهی تعمیم پیدا می کند و گاهی ضیق می شود. با توجه به اینکه احتکار موضوع حکم شرعی قرار گرفته و مشهور فقهاء فی الجمله حکم به حرمت آن داده اند، ضروری است که نظرات فقهای امامیه در خصوص مصادیق احتکار بررسی شود.

این مقاله با روش کتابخانه ای به جمع آوری اطلاعات پرداخته و تجزیه وتحلیل داده ها که این پژوهش از آن بهره گرفته است، روش توصیفی - تحلیلی است. با فحص نظرات ایشان در مجموع به پنج قول در خصوص موضوع احتکار دست یافته شد. مشهور امامیه موارد احتکار را پنج طعام می دانند: گندم، جو، خرما، کشمش و روغن از مواردی است که در روایات به آن اشاره شده و فقها بر آن اتفاق دارند. ولی در خصوص الحاق روغن زیتون و نمک به این موارد اختلاف می باشد. برخی دیگر از تعلیل روایت استفاده کرده اند و همه ی مواد غذایی را جزء موارد احتکار می دانند. گروه سوم که اکثر مراجع معاصر این نظر را پذیرفته اند، احتکار را به همه ی نیازهای عمومی جامعه تعمیم داده اند.